51 Shaktipeeth : લલિતા દેવી મંદિર પ્રયાગરાજ ઉત્તર પ્રદેશ શક્તિપીઠ - 19

Lalita devi temple shakti peeth prayagraj - દેવી ભાગવત પુરાણમાં 108, કાલિકા પુરાણમાં 26, શિવચરિત્રમાં 51, દુર્ગા શપ્તસતી અને તંત્રચૂડામણિમાં 52 જણાવવામાં આવી છે. સામાન્ય રીતે: 51 શક્તિપીઠો ગણવામાં આવે છે.  તંત્રચુડામણિમાં લગભગ 52 શક્તિપીઠોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. આ વખતે માતા સતીની શક્તિપીઠોમાં મનસા દાક્ષાયણી કૈલાશ માનસરોવર શક્તિપીઠ વિશે માહિતી રજૂ કરવામાં આવી છે.

કેવી રીતે બન્યું આ શક્તિપીઠઃ જ્યારે મહાદેવ શિવજીની પત્ની સતી પોતાના પિતા રાજા દક્ષના યજ્ઞમાં પોતાના પતિનું અપમાન સહન ન કરી શક્યા ત્યારે તેઓ તેજ યજ્ઞમાં કુદીને ભસ્મ થઈ ગયા.  જ્યારે ભગવાન શિવને આ વાતની જાણ થઈ ત્યારે તેમણે પોતાના ગણ વીરભદ્રને મોકલી, યજ્ઞ સ્થળનો નાશ કર્યો અને રાજા દક્ષનું માથું કાપી નાખ્યું.  બીજી બાજુ ભગવાન શિવ પોતાની પત્ની સતીના બળી ગયેલા શરીરને લઈને વિલાપ કરતા સર્વત્ર ફરતા હતા. જ્યાં પણ માતાના શરીરના અંગો અને ઘરેણા પડ્યા, ત્યાં શક્તિપીઠ બની ગયુ.

પ્રયાગ શક્તિપીઠઃ માતાના હાથની આંગળી ભારતના ઉત્તર પ્રદેશ રાજ્યમાં પ્રયાગરાજ (અલાહાબાદ)ના સંગમ કાંઠે પડી હતી. તેની શક્તિ લલિતા છે અને ભૈરવને ભવ કહે છે. પ્રયાગરાજમાં ત્રણ મંદિરોને શક્તિપીઠ માનવામાં આવે છે અને ત્રણેય મંદિરો પ્રયાગ શક્તિપીઠની શક્તિ 'લલિતા'ના છે. એવું માનવામાં આવે છે કે માતાની આંગળીઓ 'અક્ષયવત', 'મીરાપુર' અને 'આલોપી' સ્થાનો પર પડી હતી. અક્ષયવત કિલ્લામાં 'કલ્યાણી-લલિતા દેવી મંદિર' પાસે 'લલિતેશ્વર મહાદેવ'નું મંદિર પણ છે. મત્સ્યપુરાણમાં ઉલ્લેખિત 108 શક્તિપીઠોમાં અહીંની દેવીનું નામ 'લલિતા' તરીકે આપવામાં આવ્યું છે.