હિન્દુ ધર્મમાં પિતૃપક્ષ એટલે કે શ્રાદ્ધ પક્ષનો ખૂબ જ મહત્વનું છે. આ દિવસો પિતરોને યાદ કરાય છે અને તેમનાથી આશીર્વાદ લેવાય છે. ખૂબજ ઓછા લોકો જાણતા હશે કે દુનિયામાં સૌથી પહેલા શ્રાદ્ધ કોણે કર્યું હતું. મહાભારત કાળમાં, શ્રાદ્ધ વિશે ખબર પડી છે, જેમાં ભીષ્મ પિતામહએ યુધિષ્ઠરને શ્રાદ્ધ વિશે વાત જણાવી છે. સાથે જ આ પણ જણાવ્યું કે શ્રાદ્ધની પરંપરા કેવી રીતે શરૂ થઈ અને ધીમે ધીમે લોકો સુધી પહોંચી
સૌપ્રથમ, તેમણે ઉપદેશ આપ્યો: મહાભારત મુજબ, સૌથી પહેલા મહાતપસ્વી અત્રીએ મહર્ષિ નિમિને શ્રાદ્ધ વિશે ઉપદેશ આપ્યું હતું. ત્યારપછી મહર્ષિ નિમી શ્રાદ્ધ કરવું શરૂ કર્યો. મહર્ષિને જોઈ, અન્ય ઋષિ-મુનિએ પણ પૂર્વજોને ખોરાક આપવાનું શરૂ કર્યું. સતત શ્રાદ્ધનો ભોજન કરતા કરતા દેવતા અને પૂર્વજો સંપૂર્ણપણે સંતુષ્ટ થયા.
તેથી અગ્નિદેવ મહત્વ: અગ્નિદેવએ દેવતાઓને અને પૂર્વજોને કીધું હવે અમે બધા સાથે મળીને ભોજન કરીશ. મારી સાથે રહેવાથી તમારી અસ્વસ્થ રોગ પણ દૂર થશે . આ સાંભળીને બધા પ્રસન્ન થઈ ગયા. ત્યારથી, શ્રાદ્ધનો ભોજન પ્રથમ અગ્નિદેવને આપવામાં આવે છે. ત્યારબાદ દેવતાઓ અને પૂર્વજો આપવામાં આવે છે.
મહાભારત મુજબ, શ્રાદ્ધમાં 3 પિંડોનો વિધાન છે. પહેલો પિંડ જળમાં આપો. બીજો પીંડ ગુરૂજનને આપો અને ત્રીજો પિંડ અગ્નિને આપો.આનાથી માણસની બધી ઇચ્છાઓ પૂર્ણ થાય છે. પિતૃપક્ષ એટલે કે શ્રાદ્ધપક્ષ દરેક વર્ષ ભાદ્રપદ શુકલપક્ષની પૂર્ણિમાથી લઈને અશ્વિન કૃષ્ણ પક્ષની અમાસ સુધી રહે છે.