નેશનલ ગ્રીન ટ્રિબ્યુનલ (એનજીટી) એ 9 નવેમ્બરથી 30 નવેમ્બર સુધી દિલ્હી-એનસીઆરમાં ફટાકડા સળગાવવા પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ લગાવી દીધો છે. અન્ય રાજ્યો માટે એનજીટીએ કહ્યું છે કે જ્યાં હવાની ગુણવત્તા સારી છે ત્યાં દિવાળી પર ગ્રીન ફટાકડા સળગાવી શકાય છે. વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે ફરજ પરના તમામ પોલીસકર્મીઓને ગેરકાયદેસર ફટાકડા વેચાણમાં સામેલ સામે કાર્યવાહી કરવા સૂચના આપવામાં આવી છે.
આવી સ્થિતિમાં રાજ્યો દ્વારા દિવાળી પહેલા ફટાકડા વેચવા અને તેને સળગાવી દેવા પર લગાવવામાં આવેલી પ્રતિબંધોથી ધંધાકીય લોકો મુશ્કેલીમાં મુકાયા છે. તામિલનાડુના શિવકાસીમાં ગંભીર ચિંતા છે કારણ કે દેશમાં વેચાયેલા 80 ટકા ફટાકડા શિવાકાસીમાં બનાવવામાં આવે છે. તે જાણીતું છે કે લગભગ પાંચ લાખ લોકોને ક્રેકરના વ્યવસાયથી રોજગાર મળે છે.
દેશમાં ફટાકડાનો ધંધો કેટલો છે?
ઑલ ઇન્ડિયા ફટાકડા એસોસિએશનના જણાવ્યા અનુસાર, શિવાકાસીમાં 1070 કંપનીઓ રજિસ્ટર છે. ગયા વર્ષે એકલા શિવાકાસીમાં 6000 કરોડનું ટર્નઓવર. જ્યારે દેશમાં લગભગ 9000 કરોડ ફટાકડાની ટર્નઓવર છે. શિવકાસીમાં ક્રેકરનો વ્યવસાય સીધો ત્રણ લાખ લોકો સાથે જોડાયેલો છે. જ્યારે કુલ પાંચ લાખ લોકોને તેમાંથી રોજગાર મળે છે.
ફટાકડાની આયાત કેટલી છે?
પેટ્રોલિયમ અને એક્સપ્લોઝિવ સેફ્ટી ઓર્ગેનાઇઝેશનએ વિસ્ફોટક નિયમો 2008 હેઠળ ફટાકડા આયાત કરવા માટે કોઈ લાઇસન્સ નથી આપ્યું. પરંતુ દેશમાં લગભગ 30 ટકા ક્રેકર ગેરકાયદેસર રીતે ચીનથી આવે છે. ખરેખર, ચીની ફટાકડા ભારતીય ફટાકડા કરતા 30 થી 40 ટકા સસ્તી હોય છે અને સરળતાથી ફોડ પણ થાય છે. ચીનના ફટાકડાઓની પસંદગીનું કારણ આ છે.
આ વર્ષે ફટાકડા કેટલા મોંઘા થશે?
આ વર્ષે દેશમાં ફટાકડાની કિંમત 10 થી 15 ટકા વધુ રહેશે. આનું મુખ્ય કારણ એ છે કે દેશમાં ચીની ફટાકડા આવવાની કડક પ્રતિબંધ છે. આ સાથે પરંપરાગત ફટાકડા કરતા ગ્રીન ફટાકડા પર વધુ ભાર આપવામાં આવી રહ્યો છે કારણ કે તેમના બળી જવાથી 40 થી 50 ટકા ઓછું પ્રદૂષણ થાય છે, જેના કારણે ફટાકડાની કિંમતમાં વધારો થશે. લીલા ફટાકડાની તુલનાત્મક કિંમત છે.