ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપ શરૂઆતથી જ સ્પષ્ટ વિજેતાની માફક દેખાતો હતો, છતાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમના ગૃહ રાજ્યમાં પ્રચારની શરૂઆત કરવામાં કોઈ કસર છોડી ન હતી. વડા પ્રધાન એક સ્વાભાવિક અને અથાક પ્રચારક છે જેમણે ચૂંટણી રેલીઓને સંબોધવામાં ખરેખર આનંદ આવે છે. આશ્ચર્યની વાત નથી કે એક્ઝિટ પોલ ગુજરાતમાં રેકોર્ડ સાતમી વખત ભાજપની જંગી જીતની આગાહી કરી રહ્યા છે.
ચોક્કસપણે ભાજપ, જે 1995 થી રાજ્યમાં સત્તામાં છે, વડાપ્રધાનના આગળ આવ્યા વિના પણ ભાજપ જીતી જાત. એકમાત્ર પ્રશ્ન એ હતો કે રેસમાં બીજા અને ત્રીજા સ્થાને કોણ હશે. ભાજપે ગ્રાસરૂટ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું હોવા છતાં, મોદી જ તેના બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર અને સ્ટાર પ્રચારક રહ્યા, રેલીઓને સંબોધિત કરી અને મતદારો સાથે સીધો સંવાદ સ્થાપિત કર્યો.
તેમણે નવેમ્બરથી લગભગ 35 રેલીઓને સંબોધિત કરી હતી જેમાં તેઓ તેમના સંદેશ સાથે ખેડૂતો, યુવાનો અને મહિલાઓ સુધી પહોંચ્યા હતા. તેનાથી વિપરિત રાહુલ ગાંધીએ કોંગ્રેસ માટે ગુજરાતમાં માત્ર બે જ જાહેર રેલીઓ સંબોધી હતી.
2024ની લોકસભા ચૂંટણી પર નજર
ગુજરાત મોદીનું ગૃહક્ષેત્ર છે જ્યાં તેઓ એક દાયકાથી વધુ સમયથી મુખ્યમંત્રી રહ્યા છે. તેઓ ગૃહ રાજ્યમાં પાર્ટીની પકડ વધુ મજબૂત કરવા આતુર છે. 2024ની લોકસભા ચૂંટણી માટે તેમનો ટેકો વધારવા અને વેગ જાળવી રાખવા માટે આ તેમની આગળની વ્યૂહરચનાનો એક ભાગ છે. જો આમ જ રહેશે તો તેઓ સતત ત્રીજી વખત સંસદમાં પક્ષનું નેતૃત્વ કરશે.
ગુજરાત ચૂંટણી 2024ના પરિણામો રાષ્ટ્રીય ચૂંટણીઓમાં મોદીની લોકપ્રિયતાના મહત્વના સંકેત આપશે. ગુજરાત આગામી વર્ષે કર્ણાટક, રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ અને મધ્યપ્રદેશ સહિત અન્ય રાજ્યોની વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ માટે ભાજપની તૈયારીઓ, જેમાં પાર્ટીના કાર્યકરોને તાલીમ આપવાનો સમાવેશ થાય છે, માટે બ્લુ પ્રિન્ટ આપશે. 2024ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં ભાજપે 2019માં હારેલી 144 બેઠકો જીતવા માટે એક એક્શન પ્લાન તૈયાર કર્યો છે.
35 રેલી, 2 રોડ શો
નરેન્દ્ર મોદીએ ગુજરાતમાં 35 થી વધુ રેલીઓ સંબોધી અને ત્રણ મોટા રોડ-શોનું નેતૃત્વ કર્યું. 1 ડિસેમ્બરના રોજ, તેમનો મેગા રોડ શો થયો, જે ગુજરાત વિધાનસભા ચૂંટણીના બીજા તબક્કાની 16 વિધાનસભા બેઠકો પર અસર કરવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો. આ અભૂતપૂર્વ 50 કિલોમીટર લાંબો રોડ શો લગભગ ત્રણ કલાક સુધી ચાલ્યો હતો.વડાપ્રધાન ભૂતકાળમાં પણ રાજ્યની ચૂંટણીઓમાં વ્યાપક પ્રચાર કરી ચૂક્યા છે. પરંતુ કેટલાક વિશ્લેષકો માને છે કે આ વખતે ગુજરાતમાં તેમનો પ્રચાર ભાજપની છાવણીમાં થોડી બેચેનીનો સંકેત હતો.
સૌથી મોટું પરિબળ
ચૂંટણી વિશ્લેષકો એકમત છે કે ભાજપની તરફેણમાં સૌથી મોટું પરિબળ મતદારોમાં વડાપ્રધાન મોદીની અપીલ છે. તેમની લાઇફ એટલે કે મોટી ''હિંદુ હદય સમ્રાટ'' વાળી છબિએ પાર્ટી માટે ફરીથી ચમત્કાર કર્યો હોય એવુંત હઇ શકે છે. 2002 થી 12 વર્ષ સુધી રાજ્યના મુખ્ય પ્રધાન તરીકે, મોદીએ તેમના કટ્ટર હિન્દુ રાષ્ટ્રવાદની બ્રાન્ડને સુધારી અને વિકાસનું પોતાનું મોડેલ અને શાસનની પોતાની શૈલીની સ્થાપના કરી, જે આજે દેશની ઘણી રાષ્ટ્રીય નીતિઓમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે.
ત્યારે આશ્ચર્યની વાત નથી કે ગુજરાત ભાજપ તેના ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન વડાપ્રધાનને પક્ષનો ચહેરો બનવા ઈચ્છતો હતો. મોદી વિરુદ્ધ બાકીનો એટલો દબદબો છે કે એક મહિના પહેલા રાજ્યના મોરબી જિલ્લામાં પુલ તૂટી પડવાની ઘટના પણ મુખ્ય ચૂંટણીનો મુદ્દો બની શકી ન હતી.અપેક્ષાઓથી વિપરીત આ દુર્ઘટના ભાજપ પર વિપક્ષના હુમલાનો મુખ્ય વિષય બની શકી નથી. જો કોઈ કેન્દ્રીય વ્યક્તિ હોય તો તે નરેન્દ્ર મોદી હતા. સમગ્ર ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન તે સ્પષ્ટ હતું કે ભાજપ - મોદી નહીં - 27 વર્ષના શાસનથી સત્તા વિરોધીતાનો સામનો કરી રહી છે.
'ભાજપ સરકાર' નહીં 'મોદી સરકાર'
સમગ્ર ગુજરાતની ચૂંટણી દરમિયાન પીએમ મોદી લાર્જર ધેન લાઈફ દેખાયા. નવાઈની વાત નથી કે બીજેપીની ચૂંટણી ડિક્શનરીમાં માત્ર 'મોદી સરકાર' છે, 'ભાજપ સરકાર' નથી. આમ તો આ પહેલા પણ થઈ ચૂક્યું છે, પરંતુ આ વખતે ભાજપે પીએમ મોદીના નામ પર જ વોટ માંગ્યા છે.
1995થી ગુજરાતમાં સત્તા પર હોવા છતાં, ભાજપે તેના પ્રચારમાં માત્ર છેલ્લા 20 વર્ષના પક્ષના શાસનનો ઉલ્લેખ કર્યો છે - 2001થી જ્યારે મોદીએ ગુજરાતમાં મુખ્યમંત્રી તરીકે સત્તા સંભાળી હતી. ત્રણ અઠવાડિયા સુધી, મોદી લગભગ દર બીજા દિવસે બોલ્યા. ગુજરાતમાં પ્રચાર કર્યો. અને ગુજરાતમાં એક દિવસમાં 3-4 રેલીઓને સંબોધિત કરી.
વ્યક્તિગત હુમલાઓ પીએમ મોદીને મદદ કરે છે
જ્યારે પણ વિપક્ષે પીએમ મોદી પર અંગત પ્રહારો કર્યા છે ત્યારે તેમની લોકપ્રિયતા પહેલા કરતા વધી ગઈ છે. 2007માં જ્યારે કોંગ્રેસના નેતા સોનિયા ગાંધીએ તેમને 'મોતના સોદાગર' કહ્યા ત્યારે એક રીતે સમગ્ર ગુજરાત ભાજપના સમર્થનમાં ઉમટી પડ્યું અને મુદ્દો વગરની ચૂંટણીમાં ભાજપને 117 બેઠકો મળી. 2012ની ચૂંટણી 2014માં દેશના વડાપ્રધાન બનવા માટે મોદીને ટેકો આપવાના ભાવનાત્મક મુદ્દા પર લડવામાં આવી હતી. તે વિધાનસભા ચૂંટણીમાં સૌથી વધુ 71.3 ટકા મતદાન થયું હતું.
2017માં કોંગ્રેસના નેતા મણિશંકર ઐયરે પીએમ મોદીને 'નીચ' કહ્યા હતા અને આ ખૂબ જ પ્રચારિત નિવેદને પીએમ મોદીની તરફેણમાં સહાનુભૂતિની લહેર ઉભી કરી હતી. જો કે, તે ચૂંટણીમાં મોટો મુદ્દો પાટીદાર ક્વોટા આંદોલનનો હતો જેના માટે ભાજપને નુકસાન થયું હતું અને તેની બેઠકો 100થી નીચે આવી ગઈ હતી. હવે કોંગ્રેસના પ્રમુખ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ પીએમ મોદીને '100 માથાવાળા રાવણ' કહ્યા હતા. ખડગેનો મતલબ હતો કે પીએમ મોદીના ચહેરાનો લોકસભાથી લઈને નાગરિક ચૂંટણી સુધી ઉપયોગ થાય છે. પરંતુ ભાજપના લોકોએ પક્ષના હિત માટે આ નિવેદનનો લાભ ઉઠાવવામાં કોઈ કસર છોડી ન હતી.
ભાજપ માટે સહાનુભૂતિના મત મેળવવા મોદી આક્રમક બન્યા છે. પીએમ મોદી પરના વ્યક્તિગત હુમલાને ગુજરાતના ગૌરવ પરના હુમલા તરીકે જાહેર કરવામાં આવે છે કારણ કે પીએમ આ પેઢીમાં રાજ્યના સૌથી મોટા વ્યક્તિત્વ છે.આ વખતે ભાજપના પ્રચારનું કેન્દ્રબિંદુ ગુજરાતી ઓળખ અને ગૌરવ રહ્યું છે. પીએમ મોદી અવારનવાર ચૂંટણી રેલીઓમાં 'આ ગુજરાત મેં બનાવ્યું છે' નું ઉચ્ચારણ કરે છે, જેણે રેલીઓમાં પ્રાણ પૂર્યા છે. સ્પષ્ટ છે કે ભાજપે સફળતાપૂર્વક આ વિધાનસભા ચૂંટણીને મોદી વિરુદ્ધ બાકીની ચૂંટણીમાં ફેરવી દીધી છે.