ચંદ્રયાન-3 ચંદ્રની જમીનથી માત્ર એક દિવસ દૂર છે અને બુધવારે ચંદ્રયાન ભારતમાંથી ચંદ્ર પર ઈતિહાસ રચશે. ચંદ્રયાનનું લેન્ડર વિક્રમ 23 ઓગસ્ટે સાંજે ચંદ્ર પર ઉતરશે. તમે ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડિંગ દરમિયાન જે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો તેના વિશે ઘણું સાંભળ્યું હશે અને લેન્ડિંગને લઈને ઘણા અહેવાલો જોયા હશે. પરંતુ, શું તમે જાણો છો કે વિક્રમનું લેન્ડિંગ કોણ કરાવશે? શું જમીન પર બેઠેલા વૈજ્ઞાનિકો આ લેન્ડિંગ કરાવશે કે ચંદ્રયાન-3 પોતે લેન્ડિંગનું સમગ્ર કામ કરશે. તો શું તમે જાણો છો કે લેન્ડિંગ કોણ કરાવે છે?..
ઉલ્લેખનીય છે કે ચંદ્રયાન-3ની ભ્રમણકક્ષામાં ભલે ચંદ્રયાન એકલું આગળ વધી રહ્યું હોય, પરંતુ ઘણી હદ સુધી ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકો તેને ઓપરેટ કરે છે. જો લેન્ડિંગની વાત કરીએ તો વિક્રમનું લેન્ડિંગ પૃથ્વી પર બેઠેલા વૈજ્ઞાનિકોની મદદથી જ થાય છે. આ સિવાય કેટલાક એવા નિર્ણયો છે, જે ચંદ્રયાન-3ને ચંદ્ર પર જ લેવા પડશે, જેના પર વૈજ્ઞાનિકોનુ જોર નહી ચાલે. વિક્રમના કેટલાક મશીનો પોતાની રીતે કામ કરે છે અને તે ઓટો ડિઝાઇન માટે તૈયાર કરવામાં આવે છે.
વૈજ્ઞાનિકોનો નથી હોતો કંટ્રોલ
બીબીસીના અહેવાલ મુજબ, જ્યારે લેન્ડર ચંદ્રની નજીક હોય છે, ત્યારે ચંદ્ર તે વસ્તુઓને પોતાની તરફ ખેંચે છે, આ સ્થિતિમાં લેન્ડર નિયંત્રિત થાય છે. તેને ચંદ્રની સપાટી પર ઝડપથી પડવાથી બચાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે અને તેને નિયંત્રિત કરવું ખૂબ મુશ્કેલ છે. ખાસ વાત એ છે કે પૃથ્વી પરથી લેન્ડર સુધી જે પણ સિગ્નલ મોકલવામાં આવે છે, તેમાં 1.3 સેકન્ડનો સમય લાગે છે અને તેને પહોંચવામાં પણ તેટલો જ સમય લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં, સિગ્નલ ટ્રાન્સફરમાં ઘણો સમય લાગે છે, જેના કારણે સંપૂર્ણ રીતે લેન્ડર પર વૈજ્ઞાનિકોનો કંટ્રોલ રહેતો નથી.
આવી સ્થિતિમાં, કોઈપણ અપ્રિય ઘટનાથી બચવા માટે, લેન્ડરને પણ ખૂબ જ સ્માર્ટ બનાવવામાં આવ્યું છે, જેના કારણે તે પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓમાં ખુદને નિયંત્રિત કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, એવું કહી શકાય કે કોઈપણ લેન્ડરના લેંડિંગમાં વૈજ્ઞાનિકોનું કામ હોય છે, પરંતુ ઘણું બધુ કામ આપોઆપ થઈ જાય છે. લેન્ડિંગ બંનેના પરસ્પર સિગ્નલ ટ્રાન્સફર દ્વારા કરવામાં આવે છે. ઉલ્લેખનીય છે કે ચંદ્રની સપાટી પર લેન્ડિંગ માટે 90 ડિગ્રીનો ખૂણો જરૂરી છે, જ્યારપછી લેન્ડિંગ અને રોવરમાં નીકળવામાં કોઈ સમસ્યા થતી નથી.