દૂતી ચંદ : BBC Indian Sportswoman of the Year માટે નામાંકન

1 - દુતી ચંદ

ઉંમર: 23, ખેલ: ઍથ્લેટિક્સ

જ્યારે પણ કોઈ સ્પિંટરનો  ઉલ્લેખ થય છે તો તે ઉભરીને આવે છે. એક લાંબી કદ કાઠીવાળી દોડની ચેમ્પિયનની છબિ જે ટ્રેક પર ઝડપથી દોડ લગાવી રહી છે. 

ભારતની પાંચ ફીટ અગિયાર ઈંચની સ્પ્રિંટર દૂતી ચંદને જોઈને પહેલી ન અજરમાં એ કહેવુ મુશ્કેલ છે કે વર્તમાન સમયમા તે એશિયાની સૌથી ઝડપી દોડ લગાવનારી મહિલા ખેલાડી છે. 

દૂતી હસતા હસતા કહે છે કે સાથી ખેલાડી તેમને પ્રેમથી સ્પ્રિંટ ક્વીન કહે છે. 

તે કહે છે વર્ષ 2012માં મે એક નાનકડી કાર જીતી હતી. જ્યારબાદ મિત્રોએ મને નૈનો કહેવુ શરૂ કરી દીધુ હતુ.  પણ હવે હુ મોટી થઈ ગઈ છુ તો બધા દીદી કહીને બોલાવે છે. 

રમતવીર બનવાનો વિચાર કેવી રીતે આવ્યો? 

દુતી ઓડિશાના જાજપુર જિલ્લાની છે. કુટુંબમાં કુલ નવ લોકો છે જેમાં છ બહેનો અને એક ભાઈ છે. 

પિતા કાપડ વણાટનું કામ કરતા હતા, સ્વાભાવિક છે કે તેને એથ્લેટ બનવામાં ઘણી મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.

તેની મોટી બહેન સરસ્વતીચંદ પણ રાજ્ય કક્ષાના દોડવીર રહી ચૂકી છે, જેમને દુતીએ દોડતી જોઈને એથ્લેટ બનવાનું નક્કી કર્યું હતું.

તે કહે છે, "મારી બહેને મને દોડવા માટે પ્રેરણા આપી હતી. અમારી પાસે ભણતર માટે પૈસા નથી. તેમણે કહ્યું કે જો તમે રમતો રમશો તો તમે શાળાના ચેમ્પિયન બનશો. પછી શાળા તમારા શિક્ષણ માટે ચૂકવણી કરશે. આગળ જતા, રમતગમતનો ક્વોટા નોકરી હશે." તે પણ મળશે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, મેં દોડવાનું શરૂ કર્યું. "

સામે પડકારોનો અંબાર હતો 

દુત્તીના માર્ગમાં પડકારો તો શરૂ થયા જ હતા. તેની પાસે દોડવા માટે ન તો પગરખાં હતાં, ન તો ટ્રેક હતો કે ન તો કોઈ શીખવાડાનરા કોચ 

તેઓને ગામથી દર અઠવાડિયે બે-ત્રણ દિવસ ભુવનેશ્વર આવવું પડતું, જેના માટે સંસાધન મેળવવું લગભગ અશક્ય હતું.

મહિલા દોડવીર દુતી ચંદે અનેક મુશ્કેલીઓ પાર કરીને સફળતા મેળવી છે. સંઘર્ષના દિવસોમાં ઘણી વખત તેમણે રેલવેપ્લૅટફૉર્મ ઉપર જ ઊંઘી જવું પડતું હતું.

તે કહે છે, "શરૂઆતમાં હું એકલી જ દોડતી હતી.  એ પણ ઉઘાડા પગે. ક્યારેક રસ્તા પર તો ક્યારેક નદીના કિનાર.  પછી વર્ષ 2005 માં, હું સરકારી ક્ષેત્રની સ્પોર્ટ્સ હોસ્ટેલમાં પસંદગી પામી. ત્યાં મને પહેલો કોચ ચિતરંજન મહાપાત્રાને મળ્યા. પ્રારંભિક તબક્કે, તેઓએ મને તૈયાર કર્યા. 

દુતી ચંદ ભારતની મહિલા 100 મીટર દોડની હાલની નેશનલ ચેમ્પિયન છે. 2016ના સમર ઑલિમ્પિક્સમાં મહિલા 100 મીટર દોડ માટે પસંદગી પામનારી દુતી ચંદ માત્ર ત્રીજી ભારતીય દોડવીર છે.

જાકાર્તા એશિયન ગેમ્સ 2018માં તેને મહિલા 100 મીટરમાં રજત ચંદ્રક મળ્યો હતો.

1998 પછી પ્રથમ વાર એ ઇવેન્ટમાં ભારતને ચંદ્રક મળ્યો હતો. અનેક વિવાદો વચ્ચે કરિયરમાં આગળ વધેલી દુતી ચંદ ભારતની સૌથી વધુ આશાસ્પદ મહિલા ઍથ્લિટ્સમાંની એક છે.

2013માં દુતી ચંદે એશિયન ચૅમ્પિયનશિપ દરમિયાન પ્રથમ વખત આંતરરરાષ્ટ્રીય મેડલ મેળવ્યો.

2014માં તેમનાં પર હાઇપર-ઍન્ડ્રૉજેનિઝમના આક્ષેપ સાથે પ્રતિબંધ મુકાયો હતો, જેને કારણે તેઓ 2016 ઑલિમ્પિકની તૈયારી ન કરી શક્યાં.

હવે, દુતી ચંદની ગણતરી 100 મિટર દોડમાં એશિયાનાં સૌથી ઝડપી મહિલા દોડવીર તરીકે થાય છે.

હવે 2020માં ટોકિયો ઑલિમ્પિક ખાતે તેઓ ફરી એક વખત પોતાનું કૌવત બતાવવા સજ્જ છે.