નવી દિલ્હી નાગરિકતા સુધારો અધિનિયમ (CAA) અને NRCને લઈને દેશભરમાં હિંસક વિરોધ પ્રદર્શનો થયા હતા. દેશના ઘણા રાજ્યોએ CAA લાગુ કરવાની ના પાડી છે. હવે મોદી સરકાર રાષ્ટ્રીય વસ્તી રજિસ્ટર (NPR) લાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. આજે સવારે 10.30 વાગ્યે મોદી કેબિનેટની બેઠક મળવાની છે. એવું માનવામાં આવે છે કે NPRને અપડેટ કરવા માટે કોઈ નિર્ણય લેવામાં આવી શકે છે. NPRને બજેટ ફાળવવાનો નિર્ણય આજની બેઠકમાં લઈ શકાય છે.
એનપીઆર શું છે અને તે એનઆરસીથી કેટલું અલગ છે? સરળ ભાષામાં શીખો ચાલો પહેલા સમજીએ કે રાષ્ટ્રીય વસ્તી રજિસ્ટર (NPR) શું છે.
રાષ્ટ્રીય વસ્તી રજિસ્ટર એટલે કે રાષ્ટ્રીય વસ્તી ગણતરી રજિસ્ટ્રાર એનપીઆર હેઠળ, દેશભરમાં ઘરેલુ વસ્તી ગણતરી 1 એપ્રિલ, 2020 થી 30 સપ્ટેમ્બર, 2020 સુધી નાગરિકોનો ડેટાબેસ તૈયાર કરવા માટે તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે. તેમાં દેશના દરેક નાગરિક વિશેની માહિતી હશે.
એનપીઆર 10 વર્ષમાં યોજાનારી ગણતરીનો એક ભાગ છે. એનપીઆરનું મુખ્ય લક્ષ્ય એ છે કે દેશના સામાન્ય રહેવાસીઓની વ્યાપક ઓળખનો ડેટાબેસ બનાવવો. આ ડેટામાં ડેમોગ્રાફિક્સની સાથે દેશના દરેક નાગરિકની બાયોમેટ્રિક માહિતી પણ શામેલ હશે. તેમાં આઇ-રેટિના અને ફિંગર પ્રિન્ટ પણ હશે.
એનપીઆર અને એનઆરસી વચ્ચે શું તફાવત છે? : રાષ્ટ્રીય રજિસ્ટર Citizફ સિટીઝન અને રાષ્ટ્રીય વસ્તી રજિસ્ટર વચ્ચે મોટો તફાવત છે. એનપીઆરનો નાગરિકત્વ સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી. એનઆરસીનો ઉદ્દેશ દેશમાં ગેરકાયદેસર નાગરિકોની ઓળખ કરવાનો છે, 6 મહિના કે તેથી વધુ સમય માટે સ્થાનિક વિસ્તારમાં રહેનારા કોઈપણ રહેવાસીને એનઆરપી સાથે નોંધણી કરાવવી જરૂરી છે. જો કોઈ બહારનો વ્યક્તિ 6 મહિનાથી દેશના કોઈપણ ભાગમાં રહેતો હોય, તો તેણે પણ એનપીઆરમાં દાખલ થવું પડશે.
આ રાજ્યો વિરોધ કરી રહ્યા છે: સીએએ અને એનઆરસીની જેમ ઘણા રાજ્યો પણ એનપીઆરનો વિરોધ કરી રહ્યા છે. પશ્ચિમ બંગાળ, રાજસ્થાન અને કેરળ જેવા રાજ્યો એનપીઆરનો વિરોધ કરી રહ્યા છે.
મનમોહન સરકારે આ યોજના શરૂ કરી હતી: ૨૦૧૦ માં, વડા પ્રધાન મનમોહન સિંહની આગેવાની હેઠળની યુપીએ સરકારમાં એનપીઆર બનાવવા માટેની પહેલ શરૂ થઈ. ત્યારબાદ 2011 ની વસ્તી ગણતરી પહેલા તેના પર કામ શરૂ થયું. હવે 2021 માં ફરી વસ્તી ગણતરી યોજવાની છે. આ કિસ્સામાં, એનપીઆર પર પણ કામગીરી શરૂ કરવામાં આવી રહી છે.
શું ફાયદો થશે? : સરકાર પાસે દેશના દરેક નાગરિકની માહિતી હશે. એનપીઆરનો ઉદ્દેશ લોકોનો બાયોમેટ્રિક ડેટા તૈયાર કરવાનો અને સરકારી યોજનાઓનો લાભ વાસ્તવિક લાભાર્થી સુધી પહોંચાડવાનો છે. દેશની સુરક્ષા માટે પગલાં લેવામાં આવશે.