ગુરબચન સિંહ સલારિયા એ નામ છે જેણે તેમના જન્મ થતાં જ તેમના ઘરની બહાદુરીની કથાઓ સાંભળી. પિતા મુનશીરામ બ્રિટિશ ભારતીય સૈન્યમાં Hodson's Horse ના ડોગરા સ્ક્વોડ્રોનનો ભાગ હતા. આ કારણ હતું કે ઘરમાં બહાદુરીની કથાઓ ખૂબ સામાન્ય હતી. આ કારણોસર, ગુરબચન સિંહનું બાળપણમાં સૈન્યમાં જોડાવાનું સ્વપ્ન હતું.
ગુરબચનસિંહે તેમનું સ્વપ્ન પણ પૂરું કર્યું અને તેનું ઉદાહરણ પણ રજૂ કર્યું કે આજે પણ તેમની કહાણીઓની વાર્તાઓ લખી રહી છે.
વર્ષ 1961 હતું. આખું વિશ્વ શીત યુદ્ધની દુર્ઘટનાથી પીડિત હતું. તે જ સમયે આફ્રિકાના કોંગોમાં ગૃહ યુદ્ધ શરૂ થયું. પરિસ્થિતિ એટલી ભયંકર બની ગઈ હતી કે સંયુક્ત રાષ્ટ્રને આ મામલે દખલ કરવી પડી હતી. તેણે ભારતની મદદ માંગી. ભારતે મદદ માટે ભારતીય સૈન્યની ટુકડી આફ્રિકા મોકલવાનો નિર્ણય કર્યો.
ગુરબચન સિંહ સલારિયા આ સૈન્યનો એક ભાગ હતો.
હકીકતમાં, 5 ડિસેમ્બર 1961 ના રોજ દુશ્મનોએ એરપોર્ટ અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રના સ્થાનિક મુખ્યાલય તરફ જતા માર્ગ, એલિઝાબેથ વિલેને ઘેરી લીધો હતો અને રસ્તાઓ બંધ કરી દીધા હતા. આ દુશ્મનોને દૂર કરવાના મિશનને ગોરખા રાઇફલ્સના 16 સૈનિકોની ટીમને સોંપવામાં આવી હતી. ટીમની આગેવાનીમાં કેપ્ટન ગુરબચન સિંઘ જવાબદાર હતા.
આ યુદ્ધ પાછળનું કારણ પ્રાદેશિક કોંગોના બે જૂથોમાં વહેંચવાનું હતું. 1960 પહેલાં, કોંગો પર બેલ્જિયમ શાસન હતું. જ્યારે કોંગોએ બેલ્જિયમથી સ્વતંત્રતા મેળવી, કોંગો બે જૂથોમાં વિભાજીત થઈ અને ત્યાં ગૃહ યુદ્ધ શરૂ થયું.
કેપ્ટન ગુરબચન સામે પડકાર એટલા માટે હતો કે દુશ્મનોની સંખ્યા ઘણી વધારે હતી અને તેમની પાસે ઘણા વધુ શસ્ત્રો પણ હતા. પરંતુ ગોરખા પલટનને જોઈને દુશ્મન પક્ષના 40 લોકો માર્યા ગયા.
પરંતુ તે સ્થિતિ વિદ્રોહીઓ પર નિયંત્રણ કરવામાં તે સ્થિતિ પણ આવી આવી જ્યારે કેપ્ટન સલારિયા લોહીથી લથબથ હતા. આ હોવા છતાં, આ બહાદુર ભારતીય ઘૂંટણિયે ન રહ્યા અને દુશ્મનને ઝુકવવા પર લાચાર કરી દીધું હતું. યુદ્ધમાં બે ગોળી કપ્તાનના ગળામાં બે ગોળી વાગી હતી. પરંતુ તેઓ પીછેહઠ કરતા નહોતા. કેપ્ટન ગુરબચન સિંહ સલારિયા માત્ર 26 વર્ષની ઉંમરે શહીદ બન્યો. તેમને સર્વોચ્ચ લશ્કરી સન્માન 'પરમ વીર ચક્ર' (મરણોત્તર) થી નવાજવામાં આવ્યા હતા.
ગુરબચનસિંહ સલારિયાનો જન્મ 29 નવેમ્બર 1935 ના રોજ પંજાબના શકરગઢ ગામે (હાલના પાકિસ્તાન) થયો હતો. ભારતના ભાગલા પછી, સલારિયાનો પરિવાર ગુરદાસપુર જિલ્લામાં સ્થાયી થયો. કેપ્ટન સલારિયા બેંગ્લોરની કિંગ જ્યોર્જ રોયલ મિલિટરી કૉલેજમાં ગયો. ત્યારબાદ તે ઑગસ્ટ 1947 માં જલંધરમાં કેજીઆરએમસી ગયો, જ્યાંથી તેણે અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો. ત્યારબાદ તેમની પસંદગી એનડીએની સંયુક્ત સેવાઓ વિંગમાં કરવામાં આવી હતી.