જે રથ પર અડવાણીએ દેશમા રામ મંદિરની જ્યોત પ્રગટાવી હતી, જાણો તેના નિર્માણની કહાની

The chariot on which Advani lit the flame of Ram Mandir

રામલલ્લાનો અભિષેક  22 જાન્યુઆરી 2024ના રોજ કરવામાં આવશે. આ દિવસે પીએમ મોદીથી લઈને અયોધ્યા સુધી ઘણી મોટી હસ્તીઓનો મેળાવડો થશે. આ સિદ્ધિ ભલે આજે હાંસલ થઈ રહી હોય, પરંતુ તેનો પાયો ભાજપના નેતા લાલકૃષ્ણ અડવાણી અને તેમની સાથે પીએમ મોદી વગેરે જેવા અનેક મોટા નામોએ નખાયો હતો. તમને યાદ હશે કે અડવાણીએ દેશભરમાં રથયાત્રા કાઢી હતી અને રામ મંદિરને લઈને દેશવાસીઓને એકઠા કર્યા હતા. આ સમાચારમાં જાણો તે રથના નિર્માણની કહાની. 12 સપ્ટેમ્બર 1990ના રોજ લાલકૃષ્ણ અડવાણીએ રથયાત્રાની જાહેરાત કરી હતી. આ રથયાત્રા 25 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થવાની હતી. આ જાહેરાત પછી પ્રમોદ મહાજન તેમના સાથી પ્રખ્યાત આર્ટ ડિરેક્ટર શાંતિ દેવ સાથે મુંબઈના ચેમ્બુર વિસ્તારમાં નલાવડે પરિવારના વર્કશોપ પહોંચ્યા. અહીં તેમની મુલાકાત પ્રકાશ નલાવડે સાથે થાય છે.

પ્રખ્યાત આર્ટ ડિરેક્ટરે ડિઝાઇન તૈયાર કરી હતી

પ્રકાશે વાતચીતમાં જણાવ્યું કે, પ્રમોદ મહાજને તેમને કહ્યું કે તમારે રથ બનાવવાનો છે જેનો ઉપયોગ અડવાણીજીની રથયાત્રા માટે કરવામાં આવશે. પ્રકાશે કહ્યું કે પ્રમોદ મહાજનની આ વાત સાંભળીને હું ચોંકી ગયો, એક ક્ષણ માટે તો હું વિશ્વાસ જ ન કરી શક્યો કે રામકાજનું આ મોટું કામ તેમની પાસે આવી ગયું છે. કોઈક રીતે મેં મારી જાતને કાબૂમાં રાખી અને સંમતિ આપી પણ મેં તેમને કહ્યું કે મેં પહેલાં ક્યારેય રથ બનાવ્યો નથી. જેના પર પ્રમોદ મહાજને કહ્યું કે તમે ચિંતા ન કરો. શાંતિદેવ રથની ડિઝાઈન બનાવશે અને તમારે તે પ્રમાણે રથ બનાવવાનો છે. પ્રકાશે વધુમાં જણાવ્યું કે, પ્રમોદ મહાજને રથ કેવો હશે, રથમાં કઈ વસ્તુઓની જરૂર પડશે, રથની રચના કેવી હશે તેની બ્લુપ્રિન્ટ તૈયાર કરી હતી.

મીની ટ્રક રથમાં ફેરવ્યો 

પ્રકાશે વધુમાં જણાવ્યું કે, અમારી વાતચીતના માત્ર 2 કલાક બાદ ટોયોટા કંપનીની મિની ટ્રક અમારા વર્કશોપમાં આવી હતી. અમને રથના નિર્માણ માટે 10 દિવસની સમયમર્યાદા આપવામાં આવી હતી. કોઈ પણ સંજોગોમાં, અમારે આ રથને 10 દિવસ માટે એટલે કે 22 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં તૈયાર કરીને ગુજરાત મોકલવાનો હતો કારણ કે 25 સપ્ટેમ્બરથી રથયાત્રા શરૂ થવાની હતી. પરંતુ ખરી કસોટી હજુ બાકી હતી.

રથ નિર્માણમાં આવ્યા આ પડકારો 

પ્રકાશના કહેવા પ્રમાણે, રથ બનાવવાનું કામ સરળ નહોતું. રથને હજારો કિલોમીટરની મુસાફરી કરવાની હતી. આ યાત્રા દરમિયાન રથને ઘણા ઉબડખાબડ રસ્તાઓ, ગામડાઓ અને પહાડી વિસ્તારોમાંથી પસાર થવાનું હતું, તેથી નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે રથમાં લાકડાનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે નહીં, માત્ર લોખંડના પત્તાનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે જેથી કરીને રથ મજબૂત બને. પ્રકાશે વધુમાં જણાવ્યું કે સમય ઓછો હતો તેથી અમે રથ બનાવવા માટે દરરોજ 16 થી 17 કલાક કામ કર્યું હતું. રથના નિર્માણ માટે જે કંઈ જરૂરી હતું તે એક કલાકમાં જ ભાજપના નેતાઓએ પૂરું પાડ્યું હતું. પ્રકાશ નલાવડે, તેમના નાના ભાઈ અને 6 લોકોની ટીમ દિવસ-રાત રથ બનાવવામાં વ્યસ્ત હતી.

રથ પર ઘોડાને બદલે સિંહનું નિશાન કેમ છે?

પ્રકાશ જણાવે છે કે, તે સમયે મહાભારત સિરિયલનો ઘણો ક્રેઝ હતો. માત્ર રથની કલ્પના કરવાથી લોકોના મનમાં ઘોડાના વિચારો આવ્યા. કારણ કે, મહાભારત સિરિયલમાં દર્શાવવામાં આવેલા તમામ રથોની આગળ ઘોડા હતા. એક દિવસ રથના નિર્માણ દરમિયાન આર્ટ ડાયરેક્ટર શાંતિ દેવે કહ્યું કે રથની બંને બાજુ સિંહની આકૃતિ મૂકવામાં આવશે. હું ચોંકી ગયો અને શાંતિદેવને પૂછ્યું, જો રથમાં ઘોડા છે તો આ સિંહ કેમ?  જેના પર તેણે કહ્યું કે આપણે હિન્દુ સિંહ છીએ અને સિંહ તેના ભગવાન રામ પાસે જઈ રહ્યો છે, રામલલ્લાની ભૂમિ પર જઈ રહ્યો છે. શાંતિદેવ મહાન આર્ટ ડાયરેક્ટર હતા, તેમણે લોખંડના પાન પર સિંહ દોર્યો અને ડિઝાઇન કાપવા માટે મને (પ્રકાશ)ને આપ્યો. લોખંડના પાન પર બનાવેલા ચિત્રને કાપવાનું કામ ખૂબ જ ઝીણવટથી કરવું પડતું હતું કારણ કે જો સહેજ પણ ભૂલ થાય તો આખી ડિઝાઈન બગડી જાય છે અને પછી સિંહનું ચિત્ર નવેસરથી પાન પર કરવું પડતું. ઘણા કલાકો સુધી સતત કામ કર્યા પછી, એક સુંદર સિંહની આકૃતિ બનાવવામાં આવી હતી. રથની બંને બાજુ સિંહો અને રથની આગળ કમળના ફૂલ. પ્રકાશના કહેવા પ્રમાણે, રથ લગભગ 1 લાખ રૂપિયામાં તૈયાર થયો હતો.

વર્કશોપ બન્યું આસ્થાનું કેન્દ્ર 

રથના નિર્માણ દરમિયાન ચેમ્બુર વર્કશોપ પૂજા સ્થળ ન હતું. આ રથને જોવા માટે લોકો દૂર-દૂરથી આવતા હતા. સંઘના સ્વયંસેવકો કલાકો સુધી ત્યાં રોકાઈને રથ નિર્માણ કાર્ય નિહાળતા અને નલાવડે પરિવારને પ્રોત્સાહિત કરતા. આ વર્કશોપમાં સામાન્ય લોકો જ નહીં પરંતુ ભાજપના મોટા નેતાઓ પણ દરરોજ આવતા હતા અને રથ નિર્માણ કાર્યની પ્રગતિનો હિસાબ લેતા હતા. પ્રમોદ મહાજન, મુરલી મનોહર જોશી સહિત ભાજપના ઘણા મોટા નેતાઓ કામનું નિરીક્ષણ કરવા માટે રાત્રે વર્કશોપમાં આવતા હતા. સખત મહેનતથી, નલાવડે પરિવાર 10 દિવસમાં ટોયોટા મિની ટ્રકને સુંદર રથમાં રૂપાંતરિત કરવામાં સફળ રહ્યો. જ્યારે આ રથ આ વર્કશોપમાંથી બહાર આવ્યો ત્યારે આ રથને જોવા માટે લોકોની ભીડ ઉમટી પડી હતી. લોકો આ રથને કિસ કરી રહ્યા હતા, તેના પગે પડી રહ્યા હતા, સર્વત્ર જય શ્રી રામના જયઘોષ થઈ રહયો હતો.  

જ્યારે મોદીની સાદગીએ દિલ જીતી લીધુ 

ગુજરાતમાં રથયાત્રા દરમિયાન આ રથને નુકસાન થયું હતું. પ્રકાશે કહ્યું કે ગુજરાતમાં રાત્રી દરમિયાન એક દિવસ મુશળધાર વરસાદ પડ્યો હતો, જેના કારણે વાવાઝોડા જેવી સ્થિતિ સર્જાઈ હતી. આ વાવાઝોડાને કારણે રથને નુકસાન થયું હતું અને રથમાં પાણી ટપકવા લાગ્યું હતું. જ્યાં લાલ કૃષ્ણ અડવાણી માટે વિશ્રામ સ્થાન બનાવવામાં આવ્યું હતું તે જગ્યાએ જ પાણી લીકેજ થઈ રહ્યું હતું. રથમાંથી પાણી ટપકતું હતું પણ લાલકૃષ્ણ અડવાણીએ કોઈ પણ જાતની ફરિયાદ વિના પોતાની યાત્રા ચાલુ રાખી. જ્યારે યાત્રા મહારાષ્ટ્ર પહોંચવાની હતી ત્યારે પ્રકાશને રથના સમારકામ માટે બોલાવવામાં આવ્યો હતો. પ્રકાશના જણાવ્યા અનુસાર, ગુજરાતની સીમા ઓળંગીને, રથ રાત્રે લગભગ અઢી વાગ્યે મહારાષ્ટ્રની સરહદમાં પ્રવેશ્યો હતો. લાલકૃષ્ણ અડવાણી એ રાત્રે એક ગેસ્ટ હાઉસમાં રોકાયા હતા. સવારે સાડા છ વાગ્યે પ્રકાશ તેના નાના ભાઈ સાથે ત્યાં પહોંચે છે. પ્રમોદ મહાજને પ્રકાશને રથમાં થયેલા નુકસાન અંગે માહિતી આપી હતી.

પીએમ મોદીને રથયાત્રાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી

પ્રકાશે વધુમાં કહ્યું કે જ્યારે તે રથની નજીક પહોંચ્યો ત્યારે એક દાઢીવાળો માણસ બે લોકો સાથે રથમાંનો સામાન બહાર કાઢી રહ્યો હતો. મેં રથ પાસે ઉભેલા એક વ્યક્તિને આ દાઢીવાળા માણસ વિશે પૂછ્યું, તો તે વ્યક્તિએ કહ્યું કે રથમાંથી સામાન ઉતારનાર વ્યક્તિનું નામ નરેન્દ્રભાઈ મોદી છે, જેમને ગુજરાતમાં રથયાત્રાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી.પ્રકાશના કહેવા પ્રમાણે, રથયાત્રાના પ્રભારી હોવા છતાં નરેન્દ્ર મોદી પોતે પણ સામાન્ય કાર્યકરની જેમ રથમાંથી બધો જ સામાન કાઢીને બાજુ પર રાખતા હતા. અમે તેમની સાદગીથી પ્રભાવિત થયા. આજે 30 વર્ષ પછી જ્યારે આપણે વડાપ્રધાનની ખ્યાતિ જોઈએ છીએ, ત્યારે આપણને ખ્યાલ આવે છે કે આ વડાપ્રધાનની રામકાઝમાં શ્રદ્ધા અને તેમની સાદગીનું પરિણામ છે કે તેઓ આજે વિશ્વના સૌથી મોટા નેતા બની ગયા છે