નવરાત્રી દરમિયાન દેવી દુર્ગાના નવ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે. શક્તિ સ્વરૂપા માતા દુર્ગાને પ્રસન્ન કરવા માટે, ભક્તો વર્ષમાં બે વાર શારદીયા અને ચૈત્ર નવરાત્રી દરમિયાન દેવી દુર્ગાની પૂજા કરે છે. નવરાત્રિ દરમિયાન માતાની પૂજા કરવાની પરંપરા સદીઓથી ચાલી આવે છે. પરંતુ, શું તમે જાણો છો કે નવરાત્રિ દરમિયાન સૌથી પહેલા 9 દિવસનો ઉપવાસ કોણે કર્યો હતો? નવરાત્રિની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ? જો નહીં, તો આજે અમે તમને જણાવીશું કે નવરાત્રિની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ અને નવરાત્રિનું સૌપ્રથમ વ્રત કોણે રાખ્યું.
આ રીતે થઈ હતી નવરાત્રીની શરૂઆત
માતા દુર્ગા પોતે શક્તિનું એક સ્વરૂપ છે અને ભક્તો નવરાત્રિ દરમિયાન તેમની આધ્યાત્મિક શક્તિ, સુખ અને સમૃદ્ધિની ઈચ્છા સાથે પૂજા કરે છે. નવરાત્રિની શરૂઆત કરનારાઓએ આધ્યાત્મિક શક્તિ અને વિજય માટે માતાને પ્રાર્થના પણ કરી હતી. વાલ્મીકિ રામાયણમાં વર્ણવવામાં આવ્યું છે કે, કિષ્કિંધા નજીક ઋષ્યમુક પર્વત પર લંકા ચડતા પહેલા ભગવાન રામે દુર્ગાની પૂજા કરી હતી. ભગવાન બ્રહ્માએ શ્રી રામને દેવી દુર્ગાના સ્વરૂપ ચંડી દેવીની પૂજા કરવાની સલાહ આપી હતી. ભગવાન બ્રહ્માની સલાહ લઈને, ભગવાન રામે પ્રતિપદા તિથિથી નવમી તિથિ સુધી ચંડી દેવીનો પાઠ કર્યો.
ભગવાન રામને મળ્યા માતાના આશીર્વાદ
ચંડી પાઠની સાથે, બહમાજીએ રામજીને પણ કહ્યું કે ચંડી પૂજા અને હવન પછી 108 નીલ કમળ પણ ચઢાવવામાં આવે તો જ પૂજા સફળ થશે. આ નીલ કમળ ખૂબ જ દુર્લભ માનવામાં આવે છે. રામજીને તેમની સેનાની મદદથી આ 108 નીલ કમળ મંગાવ્યા હતા, પરંતુ જ્યારે રાવણને આ વાતની જાણ થઈ ત્યારે તેણે પોતાની જાદુઈ શક્તિથી એક વાદળી કમળને ગાયબ કરી દીધું. ચંડી પૂજાના અંતે જ્યારે ભગવાન રામે કમળનું ફૂલ ચઢાવ્યું ત્યારે એક કમળ ઓછું જોવા મળ્યું. આ જોઈને તે ચિંતિત થઈ ગયા, પરંતુ અંતે તેમણે કમળને બદલે માતા ચંડીને પોતાની એક આંખ અર્પણ કરવાનું નક્કી કર્યું. જેવું તેમણે આંખો અર્પણ કરવા માટે બાણ ઉપાડ્યું કે તરત જ માતા ચંડી પ્રગટ થયા. માતા ચંડી તેમની ભક્તિથી પ્રસન્ન થયા અને તેમને વિજયના આશીર્વાદ આપ્યા.
પ્રતિપદાથી નવમી સુધી શ્રી રામે માતા ચંડીને પ્રસન્ન કરવા માટે અન્ન-જળ પણ લીધું ન હતું. નવ દિવસ સુધી દેવી દુર્ગાના સ્વરૂપ ચંડી દેવીની પૂજા કર્યા પછી, ભગવાન રામે રાવણ પર વિજય મેળવ્યો. એવું માનવામાં આવે છે કે ત્યારથી નવરાત્રિ શરૂ થઈ, અને ભગવાન રામ પ્રથમ રાજા અને પ્રથમ મનુષ્ય હતા જેમણે નવરાત્રિના 9 દિવસ ઉપવાસ કર્યા.
ચૈત્ર નવરાત્રી 2024
વર્ષ 2024માં 9મી એપ્રિલથી નવરાત્રીનો પ્રારંભ થવા જઈ રહ્યો છે. દેવી માતાના આશીર્વાદ મેળવવા માટે ભક્તો દ્વારા લેવામાં આવતા આ ઉપવાસ ખૂબ જ શુભ અને ફળદાયી માનવામાં આવે છે. માતાની ભક્તિભાવથી પૂજા કરવાથી જીવનની તમામ પરેશાનીઓમાંથી મુક્તિ મળે છે.