કોરોના રોગચાળા બાદ સુરત સહિત સમગ્ર દેશમાં વેપાર અને ઉદ્યોગ છેલ્લા બે વર્ષથી ભારે મંદીમાંથી પસાર થઈ રહ્યો છે. મોટા ભાગના ઉદ્યોગો કોરોના રોગચાળાને કારણે ખરાબ રીતે પ્રભાવિત થયા છે. જો કે, આ દરમિયાન સુરતમાં કોરોનાની મહામારી હોવા છતાં નિકાસ ક્ષેત્રમાં જોરદાર વૃદ્ધિ જોવા મળી છે. આ વર્ષે નિકાસ ક્ષેત્રે 2018-19ની સરખામણીમાં અઢી ગણો વૃદ્ધિ નોંધાવી છે અને નાણાકીય વર્ષના અંત સુધીમાં આ આંકડો ત્રણ ગણો સુધી પહોંચી શકે છે.
અત્યાર સુધી સુરત શહેર હીરા અને કાપડ ઉદ્યોગ તરીકે તેની વૈશ્વિક પ્રતિષ્ઠા સ્થાપિત કરવામાં સફળ રહ્યું છે. અલબત્ત, છેલ્લા ચાર વર્ષમાં આ પરિસ્થિતિ બદલાઈ રહી છે. હવે માત્ર કાપડ, હીરા અને જ્વેલરી જ નહીં પરંતુ તમાકુ, પ્લાસ્ટિક, એન્જિનિયરિંગ અને સોલાર સાધનોની પણ સુરત શહેરમાંથી નિકાસમાં વધારો થયો છે. નાણાકીય વર્ષ 2018-19માં એક તબક્કે માત્ર સુરતમાંથી રૂ. 7685 કરોડના માલની નિકાસ કરવામાં આવી હતી. આ વર્ષે તે રૂ. 18,000 કરોડને વટાવી ચૂક્યો છે અને આવતા મહિને રૂ. 20,000 કરોડને પાર કરે તેવી શક્યતા છે.
દેશમાં કોરોના રોગચાળા અને વેપાર-વાણિજ્યમાં મંદી વચ્ચે સુરતમાં નિકાસ ક્ષેત્રે સતત વૃદ્ધિ થતાં વેપારીઓ અને ઉદ્યોગપતિઓનો ઉત્સાહ પણ વધાર્યો છે. સુરત સ્પેશિયલ ઈકોનોમિક ઝોન દ્વારા સુરત શહેર હવે એવા શહેરોને પ્રોત્સાહન આપવા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે જે સૌથી વધુ નિકાસ કરે છે.
છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં સુરતથી બનેલા માલની નિકાસમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. જેમાં ડાયમંડ અને ડાયમંડ જ્વેલરી સૌથી વધુ ફાળો આપે છે. સુરતમાં બનતા ડાયમંડ અને ડાયમંડ જ્વેલરીની સૌથી વધુ માંગ અમેરિકા અને યુરોપિયન દેશોમાં જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત કાપડ, લેબગ્રોન હીરા, પ્લાસ્ટિક, રબર, સૌર ઉર્જા સાધનો અને અન્ય વસ્તુઓની નિકાસ પણ વધી રહી છે. મોટાભાગની વસ્તુઓમાં કોલોન રોગચાળામાં 5 થી 40 ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો છે. કુદરતી હીરાની સાથે સાથે લેબગન હીરાની વિદેશોમાં માંગ વધી છે અને નિકાસમાં 50 ટકાનો વધારો થયો છે.
દેશની આર્થિક રાજધાની મુંબઈ બાદ હવે નિકાસ ક્ષેત્રે સુરતનો દબદબો છે. આ અંગે વધુ વિગતો આપતાં મહાનિર્દેશક વીરેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું કે કોરોનાના સમયગાળા દરમિયાન સરકાર પાસેથી વિદેશી વેપાર અધિકારીઓ પાસેથી વિશેષ પરવાનગી માંગવામાં આવી હતી અને કામ નિયમિતપણે ચાલી રહ્યું હતું. જેની સીધી અસર નિકાસ ક્ષેત્ર પર પડી છે. સુરત હવે નિકાસ ક્ષેત્રે મુંબઈ પછી આવી ગયું છે અને આવનારા દિવસોમાં સુરત ચોક્કસપણે નિકાસ ક્ષેત્રે મુંબઈના મક્કમ હરીફ તરીકે સ્થાન બનાવી શકે છે.
એરલાઇનને બંધ કરવાનો નિર્ણય કોરોના મહામારીના પ્રથમ તબક્કામાં લેવામાં આવ્યો હતો, જો કે, શહેરના હીરા ઉદ્યોગકારો રૂ. 3,000 કરોડના ઓર્ડર રદ થવાથી ચિંતિત હતા. અલબત, ખાસ પરવાનગી મેળવીને સુરતથી રૂ.3,000 કરોડના હીરાના પાર્સલ મોકલવામાં આવ્યા હતા.