કેન્દ્ર સરકારે બુધવારે વરિષ્ઠ રોકેટ વૈજ્ઞાનિક એસ સોમનાથ (S Somanath)ને ભારતીય અંતરિક્ષ અને અનુસંધાન સંગઠન (ISRO)ના આગામી પ્રમુખ તરીકે નિમણૂક કર્યા છે. સોમનાથ હાલ વિક્રમ સારાભાઈ અંતરિક્ષ કેન્દ્ર (Vikram Sarabhai Space Centre)ના નિદેશક છે. કાર્મિક મંત્રાલયના આદેશમાં કહેવામાં આવ્યુ છે કે તેમની નિમણૂક ત્રણ વર્ષ માટે કરવામાં આવી છે. સોમનાથ કે. સિવન ના નિદેશક છે. કર્મચારી મંત્રાલયના આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તેમની નિમણૂક ત્રણ વર્ષ માટે કરવામાં આવી છે. સોમનાથ કે. સિવાન (કે સિવાન)નું સ્થાન લેશે. જણાવી દઈએ કે કે સિવાનનો કામાઅ કાળ શુક્રવારે 14 જાન્યુઆરીએ પૂરો થઈ રહ્યો છે.
સોમનાથે પોતાના કેરિયરની શરૂઆતના ચરણોમાં પોલર સેટેલાઈટ લોન્ચ વ્હીકલ (PSLV)ના એકીકરણ માટે એક ટીમ લીડર હતા. તેમણે ત્રણ વર્ષના કાર્યકાળ માટે અંતરિક્ષ વિભાગના સચિવ અને અંતરિક્ષ આયોગના અધ્યક્ષના રૂપમાં નિમણૂક કરવામાં આવી. તેઓ 22 જાન્યુઆરી 2018થી વિક્રમ સારભાઈ અંતરિક્ષ કેદ્ંર (વીએમસીના) ના ડિરેક્ટરની આગેવાની હેઠળ છે.
અનુભવ
ISRO ચીફ બન્યા તે પહેલાં તેઓ GSAT-MK11(F09)ને અપગ્રેડ કરી રહ્યાં હતા કે જેથી ભારે સંચાર સેટેલાઈટ્સને અંતરિક્ષમાં લોન્ચ કરી શકાય. આ ઉપરાંત એસ. સોમનાથ GSAT-6A અને PSLV-C41ને પણ વધુ ઉત્કૃષ્ટ બનાવવામાં લાગ્યા હતા કે જેથી રિમોન્ટ સેન્સિંગ સેટેલાઈટ્સને યોગ્ય રીતે લોન્ચ કરી શકાય.
અભ્યાસ
એસ. સોમનાથે એર્નાકુલમથી મહારાજા કોલેજના પ્રી-ડિગ્રી પ્રોગ્રામ પૂરો કર્યો. જે બાદ કેરળ યુનિવર્સિટીના ક્વિલોન સ્થિત ટીકેએમ કોલેજ ઓફ એન્જિનિયરિંગથી મેકેનિકલ એન્જિનિયરિંગ કર્યું. જે બાદ ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટીટ્યૂટ ઓફ સાયન્સના એરોસ્પેસ એન્જિનિયરિંગમાં માસ્ટર ડિગ્રી મેળવી. તેઓએ રોકેટ ડાયનેમિક્સ અને કંટ્રોલ પર વિશેષજ્ઞતા મેળવી છે.
ગ્રેજ્યુએશન કર્યા બાદ જ વર્ષ 1985માં એસ. સોમનાથે વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર જોઈન કર્યું. શરૂઆતમાં તેઓ PSLV પ્રોજેક્ટની સાથે કામ કરતા હતા, જે બાદ તેઓને વર્ષ 2010માં GSLV Mk-3 રોકેટના પ્રોજેક્ટ ડાયરેક્ટર બનાવવામાં આવ્યા. વર્ષ 2015માં તેઓ LPSCના ચીફ બન્યા. વર્ષ 2018માં તેઓને VSSCના ડાયરેક્ટર બનાવવામાં આવ્યા.
એસ સોમનાથ આ ક્ષેત્રોમાં નિષ્ણાત છે
સોમનાથ લૉન્ચ વ્હીકલ સ્ટ્રક્ચરલ સિસ્ટમ્સ, સ્ટ્રક્ચરલ ડાયનેમિક્સ, મિકેનિઝમ્સ, પાયરો સિસ્ટમ્સ અને લૉન્ચ વ્હીકલ ઈન્ટિગ્રેશનના ક્ષેત્રોમાં નિષ્ણાત છે. તેમણે યાંત્રિક સંકલન ડિઝાઇનમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપ્યું છે, જેણે પીએસએલવીને વિશ્વભરમાં સૂક્ષ્મ ઉપગ્રહો માટે અત્યંત માંગી શકાય તેવું પ્રક્ષેપણ બનાવ્યું છે.
GSLV Mk III વાહનની પ્રારંભિક વ્યાખ્યા પછી વિગતવાર રૂપરેખાંકન ઇજનેરીને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં એસ સોમનાથ નિમિત્ત બન્યા છે. એસ સોમનાથ પાસે TKM કોલેજ ઓફ એન્જિનિયરિંગ, કોલ્લમમાંથી મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગમાં સ્નાતક અને ભારતીય વિજ્ઞાન સંસ્થાન, બેંગ્લોરમાંથી એરોસ્પેસ એન્જિનિયરિંગમાં માસ્ટર્સ છે.