ગુજરાતના આણંદના ઉમરેઠ તાલુકાના શીલી ગામના ડેરી ફાર્મર કમલેશ પંડ્યાને બે દિવસ પહેલા મેસેજ મળ્યો કે તેમની ગાય બીમાર થવાની છે. તમને આશ્ચર્ય થશે કે આવું કેવી રીતે થઈ શકે પરંતુ આવું થઈ રહ્યું છે. ગુજરાતમાં ડેરી ખેડૂતો તેમની ગાયોના સ્વાસ્થ્ય પર નજર રાખવા માટે ઈઝરાયેલની ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. ગાયો બીમાર પડે તે પહેલા જ ખેડૂતોના મોબાઈલ પર મેસેજ આવી જાય છે.
આણંદના મિલ્કશેડ વિસ્તારમાં ગાયોને ડિજિટલ બેલ્ટથી સજ્જ કરવામાં આવ્યા છે. આ પટ્ટો તેના ગળામાં બાંધેલો છે. લોકો જે રીતે તેમના હાથ પર ફિટનેસ બેન્ડ અથવા ટ્રેકર બાંધે છે, તે જ રીતે અથવા ડિજિટલ બેલ્ટનો ઉપયોગ ગાયોમાં કરવામાં આવે છે.
ગાયોની હિલચાલ સાથે ચિપ-સક્ષમ બેલ્ટ માલિકો તેમજ અમૂલ ડેરીના આણંદ ખાતેના સમર્પિત કોલ સેન્ટરને ચેતવણી આપે છે કે ગાય બીમાર થવાની સંભાવના છે. હવે ટેલિકોમ સર્વિસ પ્રોવાઈડર્સ આ ટેક્નોલોજીમાં પોતાનું માર્કેટ શોધી રહ્યા છે. તેમાંથી કેટલાક અમૂલ ડેરીનો સંપર્ક કરી ચૂક્યા છે. અહીં અમૂલ ડેરીએ આગામી એક વર્ષમાં આ પટ્ટા દ્વારા એક લાખ પશુઓને આવરી લેવાનું લક્ષ્ય નક્કી રાખ્યું છે.
2008 થી ડેરી ફાર્મ ચલાવતા પંડ્યાએ કહ્યું, “સામાન્ય રીતે, જ્યારે કોઈ ગાય જુએ છે, ત્યારે તમને ભાગ્યે જ ખબર પડે છે કે તે બીમાર છે. પરંતુ આ ટેક્નોલોજીથી મને મારા મોબાઈલ ફોન પર એલર્ટ મળે છે કે મારી ગાય આગામી થોડા દિવસોમાં બીમાર થવાની સંભાવના છે. તાપમાન તપાસવા પર તમને લાગે છે કે તેનું તાપમાન વધી ગયું છે. આ ટેક્નોલોજીનો સૌથી મોટો ફાયદો છે. તેઓ ઝડપથી સાજા થાય તે માટે તેઓ બીમાર પડે તે પહેલાં હું તેમની સારવાર શરૂ કરી શકું છું.
ડેરી ખેડૂતોનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે તેઓને એવી માહિતી પણ મળે છે કે તેમની ગાય માટે મીટીંગનો સમય આવી ગયો છે. ગાયો જન્મે કે તરત જ મીટીંગો યોજી શકાય અથવા તેમનું કૃત્રિમ બીજદાન (AI) સમયસર કરી શકાય. જેના કારણે પશુઓ વિલંબ કર્યા વિના ગર્ભવતી થાય છે. એક ડેરી ખેડૂતને વાર્ષિક આશરે રૂ. 15,000નું નુકસાન થાય છે જો આ પ્રકારે મૂક તાપ ચક્રોની ખબર પડતી નથી.
અમૂલ ડેરીના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર અમિત વ્યાસે જણાવ્યું હતું કે, “તમારા હાથમાં ફિટ-બિટ્સની જેમ જે તમે કેટલા પગલાં લઈ રહ્યાં છો અથવા પલ્સ રેટ જાણવામાં મદદ કરે છે, આ ડિજિટલ બેલ્ટ/ટ્રેકર્સ અમને એ જાણવામાં મદદ કરે છે કે પ્રાણી યોગ્ય રીતે ખાય છે. અને પીવું કે નહીં. જ્યાં સુધી તે યોગ્ય રીતે ચાલે ત્યાં સુધી ટ્રેકિંગ સરળતાથી થઈ જાય છે. તે પ્રાણી ક્યારે ગર્ભવતી થઈ કે કસુવાવડ થઈ તેનો ડેટા પણ ધરાવે છે.
"ઇઝરાયેલ ટેક્નોલોજીમાં ભારતીય પરિસ્થિતિઓ અને પર્યાવરણને અનુરૂપ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે કારણ કે અમારા ડેરી ખેડૂતો પાસે ઓછી જમીન છે. અમે 10,000 ડિજિટલ બેલ્ટને લક્ષ્યાંકિત કરી રહ્યા છીએ, જેમાંથી 3,200 કાર્યરત થઈ ગયા છે. અમારું લક્ષ્ય એક વર્ષમાં એક લાખ પ્રાણીઓને આવરી લેવાનું છે.
હાલમાં એક ડેરી ફાર્મર તેના પશુના ગળા પર બાંધેલા ડિજિટલ ટ્રેકર માટે પશુદીઠ 5 રૂપિયા ખર્ચે છે. જેમ જેમ વોલ્યુમ વધે છે અને અમે ટેક્નોલોજી વિકસાવીએ છીએ, તેમ ખર્ચ પણ વધશે. તે પ્રતિ દિવસ પ્રાણી દીઠ આશરે રૂ. 1 હશે.