હૉસ્પિટલોમાં મહિલા કર્મચારીઓની તકલીફો– ક્યારેક નશામાં ધૂત લોકો, ક્યારેક રાતે વધતો ડર

કોલકતાની આરજી કર મેડિકલ કૉલેજમાં નાઇટ શિફ્ટમાં સેકન્ડ યરની એક મેડિકલ સ્ટુડન્ટ પર બળાત્કાર અને પછી તેની હત્યાને પગલે સમગ્ર દેશમાં ડૉક્ટરો તથા મેડિકલ સ્ટુડન્ટ્સનું વિરોધપ્રદર્શન શરૂ થઈ ગયું છે.

દિલ્હી, મુંબઈ, કોલકતા અને અન્ય શહેરોની હૉસ્પિટલોના ડૉક્ટરો કહ્યું છે કે બળાત્કાર અને હત્યાના મામલાની તપાસ પૂર્ણ નહીં થાય ત્યાં સુધી તેઓ ફરજ પર પાછા ફરશે નહીં.

તેમણે આ ઘટનાની વિસ્તૃત અને નિષ્પક્ષ તપાસની માગ કરી છે. એ ઉપરાંત કાર્યસ્થળે સ્વાસ્થ્ય કર્મચારીઓ અને ખાસ કરીને મહિલાઓની સલામતી માટે એક કેન્દ્રીય કાયદો બનાવવાની માગ પણ કરી છે.

મેડિકલ જર્નલ લેન્સેટના એક અહેવાલ મુજબ, “ભારતમાં 2007થી 2019 દરમિયાન સ્વાસ્થ્ય કર્મચારીઓ વિરુદ્ધ હિંસક હુમલાના 153 મામલા નોંધાયા છે.”

તે અહેવાલ જણાવે છે કે “ભારતમાં સ્વાસ્થ્ય કર્મચારીઓ વિરુદ્ધની હિંસા વિશેની ઇનસિક્યૉરિટી ઇનસાઇટ્સ (ટુ)ની સાથેની અમારી તપાસમાં 2020માં આવા 225 અને 2021માં 110 મામલાઓની ખબર પડી છે. તેમાં છેક નીચલા સ્તરના સ્વાસ્થ્ય કર્મચારીઓથી માંડીને હૉસ્પિટલ્સમાં જુનિયર ડૉક્ટર્સ પર થયેલી હિંસાનો સમાવેશ થાય છે.”

આ અહેવાલમાં 2020ના કેન્દ્રીય કાયદા એપિડેમિક ડિસીઝ (ઍમૅન્ડમૅન્ટ) ઍક્ટનો ઉલ્લેખ પણ કરવામાં આવ્યો છે. એ કાયદામાં સ્વાસ્થ્ય કર્મચારીઓ સામેની હિંસાને દંડનીય અપરાધ બનાવવામાં આવી છે.

હૉસ્પિટલોમાં રાતપાળીમાં કામ કરતા સ્વાસ્થ્ય કર્મચારીઓના ભય તથા ચિંતાને સમજવા માટે બીબીસીના સંવાદદાતાઓએ દેશની કેટલીક ટોચની તથા પ્રતિષ્ઠિત સરકારી હૉસ્પિટલોની મુલાકાત લીધી હતી.

દિલ્હીઃ ‘દર્દીઓના નશામાં ધૂત સગાંનો સામનો અમારે વારંવાર કરવો પડે છે’

ઉમંગ પોદ્દાર, બીબીસી હિન્દી

રાત્રે લોકનાયક હૉસ્પિટલના બહારનો નજારો

ઇમેજ કૅપ્શન,રાત્રે લોકનાયક હૉસ્પિટલ બહારનું એક દૃશ્ય

લોકનાયક હૉસ્પિટલ, જીબી પંત હૉસ્પિટલ અને લેડી હાર્ડિંગ કૉલેજ દિલ્હીમાંની ટોચની ત્રણ હૉસ્પિટલ છે. પહેલી બે હૉસ્પિટલ દિલ્હી સરકાર હેઠળ કામ કરે છે, જ્યારે ત્રીજી હોસ્પિટલ કેન્દ્ર સરકાર સંચાલિત છે.

લોકનાયક હૉસ્પિટલના પ્રવેશદ્વાર પર મેટલ ડિટેક્ટર છે, પરંતુ તે ચાલુ હાલતમાં નથી.

એક સિનિયર રેસિડેન્ટ ડૉક્ટરે ફરિયાદ કરી હતી, “અહીંથી કોઈ પણ વ્યક્તિ રોકટોક વિના પસાર થઈ શકે છે.”

ત્રણેય હૉસ્પિટલ્સમાં સીસીટીવી કૅમેરા લગાવવામાં આવ્યા છે, પરંતુ વધારે કૅમેરા લગાવવામાં આવે તેવું ડૉક્ટર્સ ઇચ્છે છે.

લોકનાયક હૉસ્પિટલના એક વરિષ્ઠ રેસિડેન્ટ ડૉક્ટર આક્ષેપ કરે છે કે “આ કૅમેરા પર કોઈ નજર રાખતું નથી.”

લોકનાયક હૉસ્પિટલમાં કામ કરતાં એક નર્સે જણાવ્યું હતું કે ડૉક્ટર અને નર્સોને દર્દીઓના પરિવારની ધમકીનો ભય લાગતો હોય છે. “દર્દીઓના નશામાં ધૂત સગાંનો સામનો રાતે અમારે વારંવાર કરવો પડે છે.”

લોકનાયક હૉસ્પિટલમાં પોસ્ટ ગ્રૅજ્યુએશન કરી રહેલા ફર્સ્ટ યરના એક વિદ્યાર્થીએ કહ્યું હતું, “હૉસ્પિટલના કેટલાક હિસ્સામાં લાઇટની કોઈ વ્યવસ્થા નથી. દર્દીઓની સાથે આવતાં લોકો હૉસ્પિટલ પરિસરમાં જમીન પર સૂતા હોય છે.”

આ ત્રણેય હૉસ્પિટલમાં રાતે સિક્યૉરિટી નામ પૂરતી હોય છે. હું અંદર ગયો ત્યારે કોઈએ મારું ચેકિંગ કર્યું ન હતું. બે ગાયનેકૉલૉજી ઇમરજન્સી વૉર્ડમાં મહિલા ગાર્ડ્સે મને ત્યાં આવવાનું કારણ જરૂર પૂછ્યું હતું, પરંતુ બીજો કોઈ સવાલ કર્યો ન હતો.

રાજઘાટ નજીકની જીબી પંત હૉસ્પિટલમાં કામ કરતાં એક નર્સે કહ્યું હતું, “અમને વધારે સારી સિક્યૉરિટીની જરૂર છે. દર્દીઓના ઉપદ્રવી સગાં સાથે કામ પાર પાડી શકે તેવા બાઉન્સર્સ પણ જરૂરી છે.”

બે મહિલા ડૉક્ટરે જણાવ્યું હતું કે લોકનાયક હૉસ્પિટલમાં 24 કલાકની કૅન્ટીનની સુવિધા છે, પરંતુ ત્યાં સુધી જવામાં અસલામતીનો અનુભવ થાય છે.

એક વરિષ્ઠ રેસિડેન્ટ ડૉક્ટરે કહ્યું હતું, “હું તો મોટા ભાગે ભોજન ઑનલાઇન જ મંગાવી લઉં છું.”

લેડી હાર્ડિંગ કૉલેજના એક સિનિયર રેસિડેન્ટ ડૉક્ટરે જણાવ્યું હતું કે રાતે મેડિકલ તપાસનો અર્થ પરિસરમાં દૂર આવેલી લૅબોરેટરી સુધી પગપાળા જવાનો છે.

લેડી હાર્ડિંગ કૉલેજના એક ઇન્ટર્ને ઉમેર્યું હતું, “ક્યારેક મહિલા ડૉક્ટરને દર્દીઓની તપાસ માટે એકલા વૉર્ડમાં મોકલવામાં આવે છે, જ્યાં મોટા ભાગના પુરુષો હોય છે. એ બંધ થવું જોઈએ.”

રાતપાળીમાં કામ કરતા કર્મચારીઓ માટેના રેસ્ટ રૂમ ગંદા અને અસલામત હોવાની ફરિયાદ પણ ડૉક્ટર્સે કરી હતી.

લોકનાયક હૉસ્પિટલમાં ગાયનેકૉલૉજી ઇમરજન્સી વૉર્ડના એક ડૉક્ટરે કહ્યું હતું, “અમને બહેતર રૂમ જોઈએ છે.”

લેડી હાર્ડિંગ કૉલેજની એક ઇન્ટર્ને જણાવ્યું હતું કે કેટલાક વિભાગોમાં મહિલા તથા પુરુષ ડૉક્ટર્સ માટે કૉમન રૂમ હોય છે.

અમે આ મુદ્દે વહીવટીતંત્ર સાથે વાત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો અને અમે તેમના પ્રત્યુત્તરની રાહ જોઈ રહ્યા છીએ.