ભાગેડુ હીરાના વેપારી નીરવ મોદીના પ્રત્યાર્પણના કેસમાં જ્યારે યુકેની કોર્ટે ગુરુવારે ચુકાદો આપ્યો ત્યારે તેઓ વિરોધાભાસથી ભરેલા જીવનના 50 વર્ષ પૂરા કરવાથી માત્ર બે દિવસ દૂર હતા. ગુજરાતના હીરા ઉદ્યોગપતિના સભ્ય, મોદી યુરોપના ઝવેરાતનું કેન્દ્ર, એન્ટવર્પ, બેલ્જિયમમાં ઉછરેલા છે, અને તમામ શનો શૌકત જોયા બાદ હાલમાં યુરોપની સૌથી ગીચ જેલમાં છે.
પંજાબ નેશનલ બેંકમાં આશરે બે અબજ ડોલરની છેતરપિંડીના મામલામાં છેતરપિંડી અને મની લોન્ડરિંગના આરોપમાં ગુરુવારે ભારતમાં હીરાના વેપારી નીરવ મોદી ગુરુવારે પ્રત્યાર્પણ વિરુદ્ધનો કેસ ગુમાવી દીધા છે. યુકેની કોર્ટના ન્યાયાધીશે કહ્યું કે તેમને ભારતીય અદાલતો સમક્ષ જવાબ આપવો પડશે.
હીરાના ધંધાથી અબજો રૂપિયાની સંપત્તિ .ભી કરવી: હીરાના વ્યવસાય સાથે ઓળખાતા નીરવ મોદી મૂળ ગુજરાતના છે. તેના પિતા હીરાના વેપારમાં સામેલ હતા અને નીરવ મોદીએ તેનો પીછો કર્યો હતો. જ્યારે નીરવ મોદીની કંપની ફાયર સ્ટાર ડાયમંડનો ગોલકોન્ડા ગળાનો હાર 2010 માં હરાજીમાં 16.29 કરોડમાં વેચ્યો ત્યારે નીરવ ચર્ચામાં આવ્યો. 2016 ની ફોર્બ્સની સૂચિ મુજબ 11,237 કરોડ રૂપિયાની સંપત્તિ ધરાવતા નીરવ દેશના સૌથી ધનિક લોકોની યાદીમાં 46 મા ક્રમે છે.
લંડન વેન્ડસવર્થ જેલમાં બંધ છે: નીરવ મોદી તેની ધરપકડથી દક્ષિણ પશ્ચિમ લંડનની વેન્ડસવર્થ જેલમાં છે. તેમને 19 માર્ચ 2019 ના રોજ સેન્ટ્રલ લંડનમાં એક બેંક શાખામાંથી પ્રત્યાર્પણ વૉરંટ પર ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. તે સમયે તે બેંકની શાખામાં નવું ખાતું ખોલવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો હતો. તે લંડનના સેન્ટર પોઇન્ટના પેન્ટહાઉસ વિસ્તારમાં રહેતો હતો. તે નિયમિતપણે તેના કૂતરાની સાથે નજીકની નવી ઝવેરાતની દુકાનમાં જતો.
પાછળથી તે બહાર આવ્યું હતું કે તેણે લંડનની વેસ્ટમિંસ્ટર મેજિસ્ટ્રેટ કોર્ટમાં કસ્ટડીમાં સુનાવણી દરમિયાન બુટિક લો એલએલપીની સેવા આપી હતી. સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઑફ ઈન્વેસ્ટિગેશન અને એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ દ્વારા તેમની સામે શરૂ કરવામાં આવેલી છેતરપિંડી અને મની લોન્ડરિંગના કેસમાં પ્રત્યાર્પણની કાર્યવાહીની તેમને ડર હતો. તે સ્વૈચ્છિક શરણાગતિ અને જામીન અંગે કંઈક વાટાઘાટો કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો હતો.
ક્રાઉન પ્રોસીક્યુશન સર્વિસ દ્વારા સીબીઆઈ અને ઇડીના પુરાવા કોર્ટમાં રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા અને ભારતીય અધિકારીઓ વતી દલીલો કરી હતી. 40 લાખ જીબીપીની જામીન માટેની નીરવ મોદીની ઑફર ઘણી વાર અટકાયત વચ્ચે જામીન માટે નામંજૂર થઈ હતી.
જેલમાં અન્ય કેદી સાથે કબાટ શેર કરવો તે તેની ભૂતકાળની અબજોપતિ જીવનશૈલીથી સંપૂર્ણપણે ભિન્ન છે. અગાઉ, તે મોટી હસ્તીઓ માટે જાણીતો હતો અને તેના ડાયમંડ ડિઝાઇન પ્રોગ્રામમાં મોટા સ્ટાર્સ શામેલ હતા. ગયા વર્ષે પ્રત્યાર્પણની સુનાવણી દરમિયાન, મોટી ફ્રેન્ચ ઝવેરાત નિષ્ણાત થેરી ફ્રિટ્સે કહ્યું હતું કે, "હું (ભારતમાં) વર્કશોપમાં કારીગરીથી ખૂબ પ્રભાવિત થયો હતો." કોર્ટની સુનાવણી દરમિયાન, નીરવ મોદીના વકીલોએ તેમની હતાશા અને માનસિક સ્થિતિ વિશે પણ વાત કરી હતી. બધા દલીલો આપી હતી.
વહેલા પ્રત્યાર્પણ માટે ભારત નીરવ મોદીનો સંપર્ક કરશે
ભારતે કહ્યું છે કે નીરવ મોદીના કેસમાં યુકે કોર્ટના નિર્ણય બાદ ટૂંક સમયમાં પ્રત્યાર્પણ માટે તેનો સંપર્ક કરવામાં આવશે. હાલમાં કોર્ટે આ મામલો ત્યાંના ગૃહ સચિવને આપ્યો છે. આગળની શરતો તેમની મંજૂરી પર નિર્ભર રહેશે. હાલમાં, આના માટે બે મહિનાનો સમય મળી શકે છે.
વિદેશ મંત્રાલયે આ મામલે પ્રતિક્રિયા આપતા કહ્યું કે નીરવ મોદી પંજાબ નેશનલ બેન્ક ફ્રોડ કેસમાં ભારતમાં વોન્ટેડ છે. સીબીઆઈ અને ઇડીની વિનંતીથી ઓગસ્ટ 2018 માં બ્રિટનને તેમના પ્રત્યાર્પણની માંગ કરવામાં આવી હતી. પ્રવક્તા અનુરાગ શ્રીવાસ્તવે કહ્યું કે 20 માર્ચ, 2019 ના રોજ નીરવની વરિષ્ઠ જિલ્લા ન્યાયાધીશ સમક્ષ વેસ્ટમિંસ્ટર મેજિસ્ટ્રેટની કોર્ટમાં ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ તે ન્યાયિક કસ્ટડીમાં હોવાના સમયે પ્રત્યાર્પણની કાર્યવાહીનો સામનો કરી રહ્યો છે.
વિદેશ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે આ કેસમાં અંતિમ સુનાવણી 7-8 જાન્યુઆરી 2021 ના રોજ યોજાઇ હતી. પ્રવક્તાએ કહ્યું કે લંડનમાં વેસ્ટમિંસ્ટર મેજિસ્ટ્રેટની અદાલતે ગુરુવારે ચુકાદો આપ્યો છે. આદેશનો હવાલો આપતા પ્રવક્તાએ કહ્યું કે ન્યાયાધીશે કહ્યું કે નીરવ મોદીએ પુરાવાઓને નષ્ટ કરવા અને સાક્ષીઓને ડરાવવાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું. વેસ્ટમિંસ્ટર મેજિસ્ટ્રેટની અદાલતે નીરવ મોદીને યુકેના ગૃહ સચિવને પ્રત્યાર્પણ કરવાની ભલામણ કરી છે, તેથી ભારત સરકાર યુકે સત્તાવાળાઓ સાથે પ્રત્યાર્પણ માટે જોડાણ કરશે.
હવે પ્રત્યાર્પણ વિશે શું?
નીરવ મોદી લંડનની વેન્ડસવર્થ જેલમાં બંધ છે. લંડન કોર્ટમાં જજ સેમ્યુઅલ ગુજીના નિર્ણય પછી હવે આ મામલો યુકેના ગૃહ મંત્રાલય સમક્ષ જશે. પ્રત્યાર્પણ અંગેના કોર્ટના નિર્ણય પર ગૃહમંત્રી પ્રીતિ પટેલ અંતિમ ટિકિટ લગાવશે. આ પછી આ વોન્ટેડ ભાગેડુને ભારતથી મુંબઇ જેલમાં લાવવાની પ્રક્રિયા શરૂ થશે. જોકે, તેના તુરંત ભારત આવવાની સંભાવના પાતળી છે. કોર્ટના નિર્ણય બાદ નીરવ મોદી પાસે ઉપલા કોર્ટમાં જવાનો વિકલ્પ રહેશે. તે ચુકાદા સામે હાઈકોર્ટમાં અપીલ કરી શકે છે. નીરવ પાસે અપીલ કરવા માટે 28 દિવસનો સમય છે. હાઈકોર્ટના આંચકા બાદ તે હ્યુમન રાઇટ્સ કોર્ટમાં જઈ શકે છે. આ ઉપરાંત તેની પાસે યુરોપિયન કોર્ટમાં જઇને માનવાધિકાર વિશે વાત કરવાનો વિકલ્પ હશે.
આ કેસો ભારતમાં ચાલશે
નીરવ મોદી અને તેના મામા મેહુલ ચોક્સીએ બેંક અધિકારીઓ સાથે મળીને પંજાબ નેશનલ બેંકને 14,000 કરોડ રૂપિયાથી વધુની લોન આપી હતી. આ છેતરપિંડી ગેરંટીના પત્ર દ્વારા કરવામાં આવી હતી. ભારતમાં બેંક કૌભાંડ અને મની લોન્ડરિંગના બે મોટા કેસ સીબીઆઈ અને એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ દ્વારા નોંધાયા છે. આ સિવાય કેટલીક અન્ય બાબતો પણ ફૂલી નીકળી હતી