શ્રીકૃષ્ણની એક અક્ષૌહિણી નારાયણી સેના સાથે કૌરવો પાસે 11 અક્ષૌહિણી સેના હતી. પાંડવોએ અક્ષૌહિણી સેના એક્ત્રિત કરી લીધી હતી. આ રીતે બધા મહારથીની સેના કુળ મિલાવીને આ યુદ્ધમાં 45 લાખથી વધુ લોકોએ ભાગ લીધો હતો.
હવે સવાલ ઊભો થાય છે કે 45 લાખ લોકો માટે ખોરાક કોણે બનાવતો હતો અને કેવી રીતે તેનું સંચાલન કરતા હતાં? પ્રશ્ન આવે છે કે જ્યારે દરેક દિવસ હજારો લોકો લોકો માર્યા ગયા હતા, તો કેવી રીતે સાંજના ભોજનનું હિસાબે બનતું હતું? ચાલો આ પ્રશ્નોના જવાબોને જાણીએ.
જ્યારે મહાભારતની લડાઈની જાહેરાત કરવામાં આવી ત્યારે, તમામ રાજ્યોના રાજાઓ પોતાના પક્ષ નક્કી કરતા હતા. કોઇએ કુરુવસની બાજુમાં, તો કોઈ પાંડવોની બાજુમાં, આ દરમિયાન ઘણા રાજા એવા પણ હતા જે તટસ્થ રહેવાનો નિર્ણય કરતા. માન્યતા મુજબ, ઉડ્ડપીના રાજાએ નિષ્પક્ષ રહેવાના ફેસલો કર્યું.
જોકે ઉડપ્પીના રાજાએ એક સારું નિર્ણય પણ લીધું.
એને કૃષ્ણથી વાત કરી અને કહ્યું - આ યુદ્ધમાં લાખો શામેલ હશે અને યુદ્ધ કરશે પણ તેમના માટે ભોજનની વ્યવસ્થા કેવી રીતે થશે? વગર ભોજન તો કોઈ યોદ્ધા લડી પણ નહી શકશે. હું ઈચ્છું છું કે બન્ને પક્ષના સૈનિકો માટે હું આ યુદ્ધમાં ખાન-પાનની ગોઠવળ કરશું.
ઉડ્ડપીના ઘણા લોકો આજે પણ આ જ ધંધો કરે છે.
પરંતુ રાજા સામે, પ્રશ્ન હતો કે દરરોજ ભોજન કેવી રીતે તૈયાર કરવું. વધુ કે ઓછું પડશે તો? આ ચિંતાનો ઉકેલ શ્રી કૃષ્ણના છે. આશ્ચર્યજનક વાત આ છે કે 18 દિવસના યુદ્ધમાં, ભોજન ક્યારેય ઓછું અથવા મોટા જથ્થામાં બચ્યું. આ કેવી રીતે શક્ય હતું? માન્યતા અનુસાર શ્રેય શ્રી કૃષ્ણને આપવામાં આવે છે. આ વિશેની બે વાર્તાઓ પ્રચલિત છે. સૌ પ્રથમ, જ્યારે કૃષ્ણ સાંજે દરરોજ સાંજ ખાતો હતો ત્યારે તેમને ખબર પડી જતી હતી કે આવતીકાલે કેટલા લોકો મૃત્યુ પામશે?
બીજી વાર્તા એ છે કે ભગવાન કૃષ્ણ દરરોજ બાફેલા મગફળી ખાતા હતા. તે દિવસે જેટલી મગફળીના દાણા ખાતાં હતા, તે સમજાયું જતું કે તે દિવસમાં તેટલા હજારો સૈનિકો માર્યા જશે. આ રીતે, શ્રી કૃષ્ણના કારણે, સૈનિકોને દરરોજ સંપૂર્ણ ભોજન મળી જતું હતું અને ખોરાકનો કોઈ અપમાન નહોતો.