જ્યારે રાશીએ તેની આંખો ખોલી, ત્યારે તેણી પોતાને હોસ્પિટલના પલંગ પર મળી. તે પોતાના શરીરમાં નબળાઈ અનુભવી રહી હતી . તેથી તેણે ફરી આંખો બંધ કરી. જ્યારે તેણીએ તેના મગજ પર જોર નાખ્યું તો તેને યાદ આવ્યું કે તેણીએ ઊંઘની ગોળીઓ ખાઈને જીવનનો અંત લાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ તે કેવી રીતે બચી ગઈ હતી. પછી કોઈના પગલાથી તેના મોંનમાં ખલેલ પડી. સામે ડોક્ટર રંજના ઊભી હતી.
"હવે તમે કેમ છો?" તેણીએ તેને તપાસતા પૂછ્યું.
"હું ઠીક છું, ડૉક્ટર," તેણીએ નીચા અવાજે કહ્યું.
પછી ડો. રંજના સામે ઉભેલી નર્સને થોડી સૂચનાઓ આપીને ચાલ્યા ગયા. પણ રાશિ, ઈચ્છા ન હોવા છતાં, ભૂતકાળના મહાસાગરમાં ડૂબકી મારવા લાગી અને રોહનને યાદ કરીને ખૂબ રડવા લાગી. થોડીવાર રડ્યા પછી, તેનું હૃદય હળવું લાગ્યું અને તેણીની ઇચ્છા ન હોવા છતાં, તે ફરીથી યાદોના જાળમાં ફસાઈ ગઈ. પછી તેને તેના મસ્તીભર્યા કોલેજના દિવસો યાદ આવવા લાગ્યા જ્યારે તે અને તેના બે મિત્રો રોહન અને કપિલ કોલેજમાં મસ્તી કરતા હતા.
રોહન મધ્યમવર્ગીય પરિવારનો સુંદર યુવાન હતો અને કપિલ સમૃદ્ધ પરિવારનો ગોળમટોળ યુવાન હતો. ‘જો તું મારી સાથે લગ્ન કરીશ તો તને ફાયદો થશે,’ કપિલ ઘણીવાર તેને ચીડવતાં કહેતો, ‘તો હું ગોલુ હોઉં તો શું ? પણ જે દિવસે તું મારી સાથે આ સંબંધ માટે સંમત થઈશ, તે દિવસથી મારું પરેજી શરૂ થઈ જશે.
'તો તો કાગડો દહિથારું લઈ ગયો કહેવાય,' રાશી કપિલની મજાક ઉડાવતા કહેતી, 'હું પત્ની બનિશ તો માત્ર રોહનની, કારણ કે તેનું જ ચેહરો મારા મગજમાં વસેલો છે.' ત્યારે બધા જોરથી હસશે. મજાકમાં પરંતુ કોલેજ પૂરી કર્યા પછી, રાશિ અને રોહન તેમના સંબંધોને લઈને ખૂબ જ ગંભીર થઈ ગયા. પરંતુ લગ્ન પહેલા રોહન પોતાના પગ પર ઉભો રહે તે જરૂરી હતું જેથી તે રાશિનો હાથ માંગી શકે. જો કે રોહન આગળ વધવાનો પૂરો પ્રયાસ કરી રહ્યો હતો, પણ તેને સફળતા મળી રહી ન હતી. સરકારી નોકરી મેળવવા માટે સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓની તૈયારી કરવી ખૂબ જ જરૂરી હતી. હવે, ત્રણ બહેનોના એકમાત્ર ભાઈ પાસે સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓ માટે સારું કોચિંગ મેળવવા માટે પૂરતી બચત નહોતી. જો કે તેના પિતા તેને બની શકે તેટલી મદદ કરવા હંમેશા તત્પર રહેતા હતા, પરંતુ વધતી જતી મોંઘવારીએ તેના હાથ બાંધી દીધા હતા.
આવી સ્થિતિમાં રોહનને મદદ કરવાની જવાબદારી રાશીએ ઉપાડી લીધી હતી. જો કે રાશી પણ આગળ અભ્યાસ કરીને આગળ વધવા માંગતી હતી, પરંતુ રોહનની મદદ પછી, તે સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાની તૈયારી કરવા માટે પૂરતી બચત કરી શકી ન હતી. પછી તેણે પોતાની જાત સાથે સમાધાન કર્યું હતું અને તેની કારકિર્દી દાવ પર લગાવીને રોહનને મદદ કરવાનું લક્ષ્ય બનાવ્યું હતું. ‘મને તારી પાસેથી પૈસા લેવામાં શરમ આવે છે, પણ હું શું કરી શકું, હું લાચાર છું,’ રોહન વારંવાર તેને ભારે હૈયે કહેતો. 'તમારા અને મારામાં કોઈ ફરક છે?' પછી તેણી તેના ગળામાં હાથ મુકીને કહેતી, 'જ્યારે મેં મારું આખું જીવન તને સમર્પિત કર્યું છે, તો પછી પોતાના અને પારકામાં ફરક ક્યાં રહી ગયો?'
પછી ધીમે ધીમે સમયનું પૈડું ફરી વળ્યું. સંઘર્ષ કરી રહેલા રોહનને સફળતા મળી, કપિલ તેના પિતાના વ્યવસાયમાં સ્થિર થઈ ગયો. જ્યારે રોહનને પુણેની એક જાણીતી કંપનીમાં નોકરી મળી, ત્યારે સૌથી ખુશ વ્યક્તિ રાશી હતી, જેણે દિવસ માટે આટલા પાપડ તૈયાર કર્યા હતા. તેણે રોહનને માત્ર આર્થિક જ નહીં પણ દરેક રીતે મદદ કરી. જ્યારે રોહન ભણતો હતો ત્યારે તેને પ્રોત્સાહિત કરવા તે આખી રાત જાગી રહેતી. તે હંમેશા તેના રોહનની સફળતા માટે ઈચ્છતી હતી. તેથી જ રોહનને નોકરી મળી ગઈ હોવાની જાણ થતાં જ તે ખૂબ જ ખુશ થઈ ગઈ. રોહનને પોતાની સામે જોઈને એવું લાગતું હતું કે જાણે કે તેના હોઠ સિવાઈ ગયા છે અને તેની આંખોમાંથી સતત આંસુ વહેતા હતા.
પાગલ, હવે તારો ખુશ થવાનો સમય આવી ગયો છે,” રોહને મસ્તીમાં કહ્યું અને રાશિ શરમાઈ ગઈ. પછી તેણે આત્મસમર્પણ કરી દીધું હતું. તેણીએ તેના ખભા પર માથું મૂક્યું. રોહન જે દિવસે પુણે જવા નીકળ્યો તે દિવસે તેની હાલત પણ એવી જ હતી. તેની માતાને કહીને તેણે રોહન માટે નમકીન, અથાણું, શીરો અને શું નહતો પેક કર્યું. ‘અરે, કમસેકમ મને એ તો કહો કે તું આ બધું કોના માટે પેક કરી રહી છે?’ પેક કરતી વખતે તેની માતા તેને પૂછતી રહી, પણ જવાબમાં તે હળવેથી હસતી રહી. ‘રોહન, આ બધું તારા માટે જ છે. જો તે મિત્રોમાં વહેંચીશ તો મારાથી ખરાબ કોઈ નહીં હોય,' રાશિએ તેને નાસ્તાથી ભરેલી બેગ આપતા કહ્યું.
'જાનેમન, ચિંતા ન કરો. આ વ્યક્તિ જ આ વસ્તુ ખાશે,' પછી રોહને રાશી પાસેથી બેગ લીધી અને તેની પાસે રાખી. ‘તમે મમ્મી-પપ્પાને મળવા ક્યારે આવશો?’ ઘણી કોશિશ કરવા છતાં પણ રાશી તેની અધીરાઈ તેનાથી છુપાવી ન શકી. ‘પગલી, પહેલા મને ત્યાં જઈને સેટલ થવા દે. પછી હું તરત જ આવીશ અને તારા પરિવાર પાસેથી તને માંગી લઈશ.’ પછી તેણે આગળ વધીને તેના કપાળને ચુંબન કર્યું અને કહ્યું, ‘બસ સમજી લો કે મારું શરીર પૂના જઈ રહ્યું છે, મારું મન તારી સાથે છે, તેનું ધ્યાન રાખજે.’ પછી ટ્રેન નીકળી ગઈ. અને રોહન પણ. પછી તે કોણ જાણે કેટલો સમય સ્ટેશન પર ઉભી રહી. ત્યાં સુધી કે ટ્રેન તેની નજરથી સંપૂર્ણપણે અદૃશ્ય થઈ ગઈ.
હવે તેને કોઈ કામ કરવાનું મન થતું ન હતું. એક તરફ તે રોહનની દુલ્હનના સપનાને પોતાની આંખોમાં સજાવીને રોહનની આતુરતાથી રાહ જોઈ રહી હતી, તો બીજી તરફ રોહન હવે તેને ટાળવા લાગ્યો હતો. ધીરે ધીરે તેની વધતી ઉદાસીનતા રાશીને તોડવા લાગી હતી. આવી સ્થિતિમાં તેણે પૂણે જઈને આખી વાત જાણવાનું નક્કી કર્યું. પરંતુ તેના જતા પહેલા તેને માહી મળી, જેનો પિતરાઈ ભાઈ યોગાનુયોગ રોહનની કંપનીમાં કામ કરતો હતો. 'અરે દોસ્ત, તું જેની સાથે લગ્ન કરીને સેટલ થવાના સપના જોઈ રહી છે એ તો દગાબાજ નીકળ્યો. રોહન હવે તેની કંપનીના સીઈઓની પુત્રીના પ્રેમમાં વ્યસ્ત છે. છેવટે, પોતાના પરિવારની ગરીબી દૂર કરવા માટે આનાથી સારો વિકલ્પ કયો હોઈ શકે?’ પછી માહી ચાલી ગઈ, પણ રાશી... એવું લાગતું હતું કે તે દુ:ખના સાગરમાં ડૂબતી જ રહી. તેને વિચાર્યું નહોતો કે જે ઝાડની ડાળી ની મદદથી તે જીવનનો સાગર પાર કરવાની આશા રાખતી હતી તે આટલી કાચી નીકળશે.
તેણે શું કરવું જોઈએ? આ મૂંઝવણમાં લગભગ એક મહિનો વીતી ગયો. આ દરમિયાન ન તો તેણીએ રોહન સાથે વાત કરી કે ન તો રોહનનો કોઈ ફોન આવ્યો. પછી એક દિવસ જ્યારે તે દિલ સામે હારી ગઈ અને ત્યારે તેણે રોહનને ફોન કર્યો.
'હેલો, રોહન, કેમ છો?'
'હું ઠીક છું.' 'અને તું કેમ છે?'
'હું પણ ઠીક છું.'
ઓકે રોહન, તું દિલ્હી ક્યારે આવે છે," રાશિએ ના ઈચ્છા છતાં તેને પૂછ્યું.
"હમણાં દિલ્હી આવવાની કોઈ યોજના નથી, કારણ કે હું મારા આખા પરિવારને અહીં પુણે શિફ્ટ કરવાનું વિચારી રહ્યો છું," એમ કહીને તેણે કોલ ડિસ્કનેક્ટ કર્યો.
રોહન તેની સાથે બેટૂંક વાત કરીને તેની જવાબદારી અને તેના પ્રેમથી મોડું ફેરવી લીધું. પણ રાશિ ખાલી હાથે રહી ગઈ. તેણીએ રોહનને ભૂલી જવાનો ખૂબ પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તેનું દિલ તેની યાદમાં ધડકતું રહ્યું. રોહને તેને કેટલી સરળતાથી કહ્યું કે તે તેના આખા પરિવારને પૂણે શિફ્ટ કરવાનું વિચારી રહ્યો છે, જ્યારે તે સારી રીતે જાણતો હતો કે તે પણ તેના પરિવારનો એક ભાગ છે. તેણીએ રોહનના પરિવારમાં જોડાવવા માટે ઘણા પ્રયત્નો કર્યા હતા. તેણે પોતાની કરિયરને દાવ પર લગાવી દીધુ, પણ બદલામાં તેને શું મળ્યું?
તેણી તેને ફોન પર આ બધું કહેવા માંગતી હતી, પરંતુ પ્રયાસ કરવા છતાં તે તેની સાથે મળી શકી ન હતી. રોહન જેવો અવસરવાદી વ્યક્તિ હવે તેના ધિક્કારને પાત્ર ન હતો. રોહનની બેવફાઈએ તેને અંદરથી તોડી નાખી હતી. પછી તેણે ખુદને આગળના અભ્યાસમાં વ્યસ્ત કરી નાખી. રાશી, જે આખો સમય હસતી હતી, તે મૌનમાં સીમિત રહી ગઈ હતી. તેનું મૌન તેના માતા-પિતા માટે પણ ઓછું દુઃખદાયક નહોતું, પરંતુ સમયની નાજુકતાને ધ્યાનમાં રાખીને તેઓ ચૂપ રહ્યા.
જ્યારે રાશી માટે પોતાના દુઃખને છુપાવવું અસહ્ય થઈ ગયું ત્યારે એક દિવસ તેણે ઘણી બધી ઊંઘની ગોળીઓ ખાઈને જીવનનો અંત લાવવાનો પ્રયાસ કર્યો. પરંતુ કદાચ તે હજુ વધુ જીવવાનું હતું અને તેથી જ તે બચી ગઈ. "દીકરી, હવે કેમ છો?" તેની માતાનો પ્રેમાળ અવાજ સાંભળીને, તેણીનું મોંન તૂટી ગયુ અને તે ભૂતકાળમાંથી વર્તમાનમાં પાછી આવી. જ્યારે તેણીએ તેના કપાળ પર તેની માતાનો આત્મીય સ્પર્શ અનુભવ્યો, ત્યારે તે રડવા લાગી. “મારી દીકરી આટલી નબળી બની જશે એવી મેં કલ્પના પણ નહોતી કરી,” માતાના અવાજમાં તડપનો ઘૂંટ હતો.
તેની માતાના આ નિવેદનથી તેને દુઃખ થયું. હવે તેણે રડતાં રડતાં તેની માતાને બધું કહી દીધું હતું. બધું જાણ્યા પછી તેની માતાનું પણ દિલ તુટી ગયું હતું. પછી તેણીએ તેને પ્રેમથી સાંત્વના આપી અને કહ્યું, “તારી સાથે જે કંઈ થયું તે ખોટું હતું તે હું સ્વીકારું છું, પણ દીકરી, તકવાદી વ્યક્તિ માટે પોતાનું જીવન સમાપ્ત કરવું એ ડહાપણભર્યું નથી. તમારે એવું વિચારવું જોઈએ કે તમે આવા સ્વાર્થી વ્યક્તિથી બચી ગયા છો જે ફક્ત પોતાને જ મહત્વ આપે છે.'' માતાના પ્રેમાળ શબ્દો તેના ઘા પર મલમ સમાન હતા. પછી તે હળવા મનથી તેની સામે રાખેલ સૂપ પીવા લાગી. ત્યારે અચાનક માતાએ તેને કહ્યું, "દીકરા, હું કંઈક કહી શકું?"
હા, કહો મા.'' જુઓ દીકરી, જૂની વાતો છોડીને આગળ વધવામાં જ સમજદારી છે. આનાથી જૂની વાતોનું દુખ ઓછું થાય છે.'' એ સારું છે, પણ...'' હવે ચિંતા કરવાની કોઈ જરૂર નથી. બસ એટલું સમજી લે કે એકવાર તે દેખાવના આધારે તારા જીવનનો નિર્ણય લીધો હતો, હવે પાત્રતાને આધાર બનાવીને આગળ વધવું જોઈએ.
પણ મને સમજાતું નથી કે તમે શું કહેવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છો," રાશિએ સૂપનો ખાલી કપ તેની માતાને સોંપતા કહ્યું. “અરે, હું એ જ કપિલની વાત કરું છું, જેને તું ગોલુ કહીને ચીડવતો હતો,” મા ફરી ગંભીર થઈ ગઈ, “તને ખબર છે, જ્યારે મેં તને બેભાન જોયો ત્યારે મને સમજાતું નહોતું કે શું કરું? પહેલા તારા પિતાને ફોન કર્યો, પરંતુ તેમનો ફોન બંધ હતો. પછી હું ચિંતામાં પડી ગયો અને તમારા એક-બે મિત્રોને ફોન કર્યો. પોલીસ કેસના ડરથી બધાએ તેને ટાળ્યું હતું. “પછી મેં ગોલુને ફોન કર્યો. મેં ફોન કરતાં જ તે તરત જ મારી પાસે પહોંચી ગયો. તે સમયે તેણે તને સભાળી અને મને પણ હિંમત આપી. હવે તું જ કહે જે વ્યક્તિ તારા નજરઅંદાજ કરવા છતાં, માત્ર માનવતા સમજીને તારી મદદ કરવા આગળ આવે, શું તે વ્યક્તિ વખાણને લાયક છે કે નહીં...?
પણ મા, હવે મને લગ્નના નામથી ધિક્કાર છે...” આટલું કહીને રાશી ફરી રડવા લાગી.
બીજાની ભૂલનો પસ્તાવો શા માટે કરવો જોઈએ?'' માતાના અવાજમાં ચિંતાનો સ્વર હતો. પછી ખબર નહીં અચાનક તેના મગજમાં શું આવ્યું? તેણે તરત જ હા પાડી. તેણીએ હા પાડી કે તરત જ ગોલુ અને તેની માતા હોસ્પિટલ પહોંચ્યા. “જુઓ દીકરા, હું તને દુનિયાની બધી ખુશીઓ આપીશ. બસ જલ્દી સ્વસ્થ થઈ જા. તારે તારા રૂમની બધી સજાવટ કરવી પડશે,” ગોલુની માતાએ તેના કપાળ પર ચુંબન કરતાં કહ્યું. પછી તે અને તેની માતા રૂમની બહાર ગયા. તેના ગયા પછી કપિલ રાશીને મળવા આવ્યો.
‘હું તો ફિદા છું તારી હા પર. મેં તને પહેલી નજરે જ મારું દિલ આપી દીધું હતું, પણ ત્યાં… ચાલ એ નકામી વાતો છોડી દો.
‘પણ હવે આપણે બંનેએ એક થવાનું નક્કી કર્યું છે, આજથી તારા બધા દુ:ખ મારા છે અને મારી બધી ખુશીઓ તારી છે.’ મોટુએ રાશિનો હાથ પકડીને કહ્યું. ગોલુના આ વ્યવ્હારથી રાશિ પ્રભાવિત થઈ ગઈ. હવે તે તેની માતાની વાતનો અર્થ સમજવા લાગી. સાચે જ રોહન અને કપિલની વિચારસરણીમાં કેટલો તફાવત છે. એક બાજુ નિર્મોહી રોહન છે, જે તેની તકવાદને કારણે તેને લગભગ ભૂલી ગયો હતો અને બીજી બાજુ કપિલ છે, જે રોહન તરફ તેનો ઝૂકાવ હોવા છતાં તેને પોતાનો બનાવવા તૈયાર છે. ખરેખર કપિલ મહાન છે જે આ બધું જાણવા છતાં તેને સાચો પ્રેમ કરે છે. કપિલની આ ઉદારતા જ તેને ગમતી હતી. તેણીનું વર્તમાન અને ભવિષ્ય તેની સાથે સુરક્ષિત રહેશે તેવી આશા હવે રાશીની અંદર જાગી હતી. ત્યારે અચાનક કપિલે તેને કહ્યું, "થોડા દિવસો પછી હોળી છે." તારે અમારા ઘરે આવવું પડશે અને મારી સાથે હોળી રમવી પડશે,” કપિલે તેને ફરીથી પલંગ પર સુવડાવતાં કહ્યું.
હા, હું ચોક્કસ આવીશ,” રાશિએ માથું હલાવ્યું.
તો આ થઈને વાત, તો તું રંગાઈશ ને મારા પ્રેમમાં ?
“હા, મારા મોટું” રાશીના આટલું કહેતા જ મોટુએ તેના ગાલ પર એક પ્રેમાળ ચુંબન કર્યું અને પછી શરમાઈને બહાર નીકળી ગયો.