દર વર્ષે વસંત પંચમી (Basant Panchami)પછી સપ્તમી તિથિ પર રથ સપ્તમીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. તે સૂર્ય ભગવાનના જન્મદિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ઋષિ કશ્યપ અને અદિતિના મિલનથી ભગવાન સૂર્યનો જન્મ થયો હતો.. સૂર્ય દેવ પોતાના સાત ઘોડાઓ સાથે રથમાં પ્રગટ થયા હતા. આ કારણથી આ દિવસ રથ સપ્તમી (Ratha Saptami)ના નામથી ઓળખાય છે. રથ સપ્તમીના દિવસને લોકો રોગમુક્ત કરનારો અને પુત્રની મનોકામના પૂર્ણ કરનારો પણ માને છે. એવી માન્યતા છે કે ભગવાન કૃષ્ણના પુત્ર પણ રથ સપ્તમીના દિવસે સૂર્યની તપસ્યા કરીને રોગમુક્ત થઈ ગયા હતા.. આ કારણે આ દિવસને
આરોગ્ય સપ્તમી(Arogya Saptami) અને પુત્ર સપ્તમી(Putra Saptami)ના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ વખતે રથ સપ્તમી 7મી ફેબ્રુઆરી 2022ના રોજ ઉજવવામાં આવશે. આ પ્રસંગે જાણો રથ સપ્તમીની વ્રત કથા અને મહત્વ વિશે.
આ છે વ્રત કથા
રથ સપ્તમીના દિવસની વ્રત કથા ભગવાન કૃષ્ણના પુત્ર સામ્બ સાથે સંબંધિત છે. કથા અનુસાર, એકવાર સાંબને તેની શારીરિક શક્તિ પર ખૂબ ગર્વ થયો. સાંબ ક્યારેય
તે કોઈનું પણ અપમાન કરી દેતો. એક દિવસ જ્યારે દુર્વાસા ઋષિ ભગવાન કૃષ્ણને મળવા આવ્યા ત્યારે તેઓ ખૂબ જ નબળા દેખાતા હતા. સાંબે તેમને જોતાની સાથે જ તેમની મજાક ઉડાવવી શરૂ કરી.
ઋષિ દુર્વાસા ખૂબ જ ક્રોધિત સ્વભાવના હતા, તેથી તેને સાંબના આ ઘમંડ પર ગુસ્સો આવ્યો અને તેણે તેને રક્તપિત્ત થવાનો શ્રાપ આપ્યો. જ્યારે સામ્બાએ આનાથી પરેશાન થઈને તેના પિતા શ્રી કૃષ્ણને આ પાપનું પ્રાયશ્ચિત કરવા કહ્યું, ત્યારે તેણે તેને સૂર્યની પૂજા કરવાનું કહ્યું. એવું કહેવાય છે કે સામ્બે પોતાના પિતાની આજ્ઞા માનીને સૂર્યની પૂજા કરી હતી, ત્યારબાદ રથ સપ્તમીના દિવસે તે રોગમુક્ત થઈ ગયો હતો. ત્યારથી લોકોમાં એવી માન્યતા છે કે રથ સપ્તમીના દિવસે સૂર્યદેવની પૂજા કરવાથી રોગથી મુક્તિ મળે છે.
રથ સપ્તમીનું મહત્વ
રથ સપ્તમી સૂર્યની ઉપાસના ઉપરાંત દાન અને પુણ્યની દ્રષ્ટિએ ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે સૂર્ય સંબંધિત વસ્તુઓ જેમ કે તાંબુ, ગોળ, લાલ વસ્ત્ર વગેરેનું દાન
કરવું જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે સૂર્યની ઉપાસના અને ઉપવાસ કરવાથી તમામ રોગોથી મુક્તિ મળે છે. કુંડળીમાં સૂર્યની સ્થિતિ મજબૂત છે. આ સિવાય
નિઃસંતાન દંપતીને બાળક મળે છે. કરિયરમાં આવતા અવરોધો દૂર થાય છે અને વ્યક્તિની પ્રગતિ થાય છે.