Simhastha 2028 in Ujjain Date Announced: સિંહસ્થ 2028 (Simhatha 2028) ને લઈને ઉજ્જૈનથી રાજઘાની સુધી તૈયારીઓ ઝડપી થઈ ગઈ છે. મઘ્યપ્રદેશના સીએમ મોહન યાદવ (CM Mohan Yadav) એ સિંહસ્થ 2028 ની તૈયારીઓ અંગે એક બેઠક યોજાઈ હતી. અત્યાર સુધીમાં 18 હજાર 840 કરોડના ખર્ચે 523 કામો એક્શન પ્લાનમાં પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવ્યા છે. આમાંથી મોટાભાગના કાયમી કામો છે જેનો લાભ સિંહસ્થ પછી પણ મળશે. આ વખતે વહીવટીતંત્ર 2028 ના સિંહસ્થમાં 14 કરોડ ભક્તોના આગમનનો અંદાજ લગાવી રહ્યું છે. આ આંકડો સિંહસ્થ-16 કરતા લગભગ બમણો છે.
મુખ્યમંત્રી ડૉ. મોહન યાદવે (MP CM Mohan Yadav) મંગળવારે ભોપાલમાં સિંહસ્થ-2028 ના આયોજન અંગે અધિકારીઓ સાથે બેઠક યોજી હતી. તેમણે કહ્યું કે, સિંહસ્થ 2028 (Simhastha-2028) માટે, ઉજ્જૈન-ઇન્દોર ડિવિઝનને એક વ્યાપક ધાર્મિક-આધ્યાત્મિક સર્કિટ તરીકે વિકસાવવામાં આવે, જેમાં પશુપતિનાથ મંદસૌર, ખંડવામાં દાદા ધુની વાલે, ભદ્વમાતા, નાલખેડા, ઓમકારેશ્વર વગેરે સ્થળોએ સુગમ પરિવહન અને માળખાગત સુવિધાઓમાં સુધારો શામેલ હોવો જોઈએ.
તેમણે નિર્દેશ આપ્યો કે શિપ્રાના ઘાટનો વિસ્તાર કરવામાં આવે અને પૂરતી પાર્કિંગ વ્યવસ્થા કરવામાં આવે. મુલાકાતીઓની સંખ્યાનો અંદાજ લગાવીને, ઉજ્જૈન તરફ જતા તમામ માર્ગો પર મૂળભૂત સુવિધાઓવાળા ગેસ્ટ હાઉસ વિકસાવવામાં આવે. ઉજ્જૈનને અડીને આવેલા ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં પણ હોમસ્ટે સિસ્ટમને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ. બેઠકમાં વિભાગીય કમિશનર ડૉ. સંજય ગોયલ, કલેક્ટર નીરજ કુમાર સિંહ અને ઉજ્જૈનના અન્ય અધિકારીઓ હાજર રહ્યા હતા.
જાણો કુંભનો ધાર્મિક ઈતિહાસ
1. શાસ્ત્રો અનુસાર... ઋષિ દુર્વાશાના શ્રાપને કારણે, દેવતાઓએ તેમની બધી શક્તિઓ ગુમાવી દીધી. આવી સ્થિતિમાં, રાક્ષસો શક્તિશાળી બન્યા અને રાજા બાલીના નેતૃત્વમાં, તેઓએ બધા જ જગત પર કબજો જમાવી લીધો. વ્યથિત દેવોએ વિષ્ણુની મદદ માંગી. વિષ્ણુએ દેવતાઓને અમૃત પીવાનું સૂચન કર્યું. અમૃત મેળવવા માટે, સમુદ્ર મંથન જરૂરી હતું, તેથી દેવતાઓ અને વિષ્ણુની મધ્યસ્થી પછી, તૈયાર રાક્ષસોએ સાથે મળીને સમુદ્ર મંથન કરવાનું નક્કી કર્યું.
2. સમુદ્ર મંથનની શરૂઆત વિષ્ણુને એક વિશાળ કાચબાના રૂપમાં પીઠ પર, મંદરાચલ પર્વત અને વાસુકી સાપને શિવના ગળામાં બેસાડીને કરવામાં આવી. દેવતાઓએ વાસુકીની પૂંછડી પકડી રાખી હતી જ્યારે રાક્ષસોને તે ભાગ તેના માથા તરફ પકડવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું.
3. સમુદ્ર મંથનમાંથી 14 રત્નો નીકળ્યા. આમાંથી એક, અમૃતને લઈને દેવતાઓ અને રાક્ષસો વચ્ચે વિવાદ શરૂ થયો. કારણ કે દેવતાઓ અમૃતથી તેમની શક્તિ પાછી મેળવી શકતા હતા અને રાક્ષસો તેને પીને અમર બની શકતા હતા. પરંતુ વિષ્ણુ ઇચ્છતા ન હતા કે અમૃત રાક્ષસોના હાથમાં આવે.
4. વિષ્ણુએ અમૃત કળશ સાથે પ્રગટ થયેલા ધન્વંતરીને આકાશમાં ઉડવાનો સંકેત આપ્યો. પરંતુ રાક્ષસો તેમની પાછળ દોડવા લાગ્યા. અમૃત કળશ માટે ઝઘડો થયો.
5 ઝઘડા દરમિયાન, અમૃત કળશ છલકાઈ ગયો, તેના કેટલાક ટીપાં પૃથ્વી પર પડ્યા. આ ટીપાં જ્યાં પણ પડ્યા, ત્યાં આજે કુંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
અમૃતના ટીપાં હરિદ્વારમાં ગંગા નદી, પ્રયાગમાં સંગમ, ઉજ્જૈનમાં ક્ષિપ્રા અને નાસિકમાં ગોદાવરી નદીમાં પડ્યા. તેથી, દેશમાં આ ચાર સ્થળોએ કુંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
એક પૌરાણિક માન્યતા છે કે દેવતાઓ અને રાક્ષસો વચ્ચે અમૃત કળશ માટે 12 દિવસ સુધી વિવાદ ચાલતો હતો. આ જ કારણ છે કે દર 12 વર્ષના અંતરાલે કુંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે. જોકે, દર 6 વર્ષે હરિદ્વાર અને પ્રયાગમાં અર્ધ કુંભનું પણ આયોજન કરવામાં આવે છે.
* કુંભ મેળામાં સૂર્ય અને ગુરુનું વિશેષ યોગદાન માનવામાં આવે છે. કુંભ મેળાની ઉજવણીની તારીખ અને સ્થળ ત્યારે જ નક્કી થાય છે જ્યારે સૂર્ય દેવ અને ગુરુ એક રાશિમાંથી બીજી રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, તેથી જ...
- ઉજ્જૈન- જ્યારે છેલ્લે ઉજ્જૈનમાં કુંભ મેળો ઉજવવામાં આવે છે જ્યારે ગુરુ સિંહ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે અને સૂર્ય મેષ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે.
- નાસિક- જ્યારે ગુરુ અને સૂર્ય સિંહ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે આ મહાન કુંભ મેળો મહારાષ્ટ્રના નાસિકમાં ઉજવવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, જો ગુરુ, સૂર્ય અને ચંદ્ર ત્રણેય કર્ક રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે અને તે અમાવસ્યાનો સમય હોય છે, તો નાસિકમાં પણ કુંભ ઉજવવામાં આવે છે.
- હરિદ્વાર- જ્યારે સૂર્ય મેષ રાશિમાં અને ગુરુ કુંભ રાશિમાં આવે છે, ત્યારે આ ધાર્મિક કાર્યક્રમ હરિદ્વારમાં યોજવામાં આવે છે.
- પ્રયાગ- જ્યારે ગુરુ વૃષભ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે અને સૂર્ય મકર રાશિમાં હોય છે, ત્યારે આ ઉત્સવ પ્રયાગમાં ઉજવવામાં આવે છે.
ઉજ્જૈનમાં યોજાતા કુંભને સિંહસ્થ કુંભ પણ કહેવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં, સૂર્ય સિંહ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, તેથી મધ્યપ્રદેશના ઉજ્જૈનમાં ઉજવાતા કુંભને 'સિંહસ્થ કુંભ' કહેવામાં આવે છે.
એક માન્યતા અનુસાર, દેવતાઓ અને રાક્ષસો વચ્ચેના 12 દિવસના યુદ્ધને કારણે કુલ 12 કુંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે. પરંતુ તેમાંથી ફક્ત 4 કુંભનું આયોજન પૃથ્વી પર થાય છે, બાકીના 8 કુંભનું આયોજન દેવતાઓ સ્વર્ગમાં કરે છે.
કુંભની શરૂઆત જુના અખાડાના સંતોના શાહી સ્નાનથી થાય છે. આ પછી, એક પછી એક, કુલ 13 અખાડા તેમના નિર્ધારિત ક્રમમાં સ્નાન કરે છે. આ તમામ અખાડા શૈવ સંપ્રદાય હતા - આવાહન, અટલ, આનંદ, નિરંજની, મહાનિર્વાણી, અગ્નિ, જુના, ગુડાડ અને વૈષ્ણવ સંપ્રદાય - નિર્મોહી, દિગંબર, નિર્વાણી અને ઉદાસી સંપ્રદાય - બડા ઉદાસી તેમજ નવા ઉદાસી નિર્મળ સંપ્રદાય - નિર્મલ અખાડા.
