કચરો સળગાવવાને લઈને પૂર્વ લોકસભા સ્પીકર સુમિત્રા મહાજને કેમ ઉઠાવ્યા સવાલ ?
ભોપાલની મીડિયાએ કેમ લખ્યુ ભોપાલ ઝેરથી થયુ મુક્ત, લીધો રાહતનો શ્વાસ
ભંવર સિંહ શેખાવતે કહ્યુ - ઉજ્જૈનમાં કેમ નથી બાળતા કચરો ?
Union Carbide waste will be burnt in Pithampur: ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટનાના પરિણામે યુનિયન કાર્બાઈડના કચરાને લઈને ઈન્દોરથી ભોપાલ સુધી હોબાળો થઈ રહ્યો છે. ગુરુવારે યુનિયન કાર્બાઈડનો ઘાતક કચરો રાજધાની ભોપાલથી સળગાવવા માટે ઈન્દોર નજીક પીથમપુર લાવવામાં આવ્યો હતો. જે બાદ શુક્રવારે પીથમપુરના સામાન્ય લોકોએ વિરોધ કર્યો અને રસ્તો બ્લોક કર્યો. યુનિયન કાર્બાઈડના ઝેરી કચરાના વિરોધમાં રોડ બ્લોક કરી રહેલા લોકો પર પોલીસે લાઠીચાર્જ કર્યો હતો. રામકી કંપનીના પ્લાન્ટને કારણે યશવંત સાગરના પાણી અને આસપાસની જમીનને પણ અસર થશે જ્યાં આ કચરો નાશ પામશે. નજીકમાં કેટલાક રહેણાંક વિસ્તારો પણ છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે 40 વર્ષ પહેલા ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટનામાં 5 હજાર લોકોના મોત થયા હતા. આ યુનિયન કાર્બાઈડનો કચરો હવે ઈન્દોર નજીક પીથમપુરમાં બાળવામાં આવી રહ્યો છે. પીથમપુર અને આસપાસના વિસ્તારો પહેલેથી જ ઔદ્યોગિક વિસ્તારના કારણે પ્રદૂષણ અને ખરાબ વાતાવરણથી પીડિત છે, આવી સ્થિતિમાં ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટનાથી મુક્ત થયેલા યુનિયન કાર્બાઈડના ઝેરી કચરાને બાળવાને લઈને ચારેબાજુ વિરોધ થઈ રહ્યો છે. પૂર્વ લોકસભા સ્પીકર સુમિત્રા મહાજન અને કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય ભંવર સિંહ શેખાવતે પણ આ અંગે સવાલો ઉઠાવ્યા છે.
ભૂતપૂર્વ સ્પીકર સુમિત્રા મહાજને શું કહ્યું, લોકસભાના ભૂતપૂર્વ સ્પીકર સુમિત્રા મહાજને ગુરુવારે કહ્યું કે 1984ની ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટના માટે જવાબદાર યુનિયન કાર્બાઈડ ફેક્ટરીના 337 ટન ઝેરી કચરાનો નિકાલ વૈજ્ઞાનિકો સાથે વિગતવાર ચર્ચાના આધારે થવો જોઈએ. કારણ કે આ સામાન્ય લોકોના જીવન સાથે જોડાયેલી બાબત છે.
ઉજ્જૈનમાં કેમ નથી બાળતા : કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય ભંવર સિંહ શેખાવતે આ મુદ્દે ખૂબ જ આકરા પ્રહારો કર્યા છે. તેમણે કહ્યું કે જો યુનિયન કાર્બાઈડનો કચરો એટલો ખતરનાક નથી તો તેને ઉજ્જૈનમાં કેમ નથી બાળતા.
આ સવાલોના જવાબ કોણ આપશેઃ ઉલ્લેખનીય છે કે દેશના સૌથી સ્વચ્છ શહેર ઈન્દોરથી થોડે દૂર સ્થિત પીથમપુરમાં ભોપાલ ગેસ કાંડનો કચરો બાળવાના કોર્ટના નિર્ણય પર અનેક સવાલો ઉભા થઈ રહ્યા છે.
સવાલઃ ઈન્દોરમાં ભોપાલનો કચરો કેમ સળગાવવામાં આવે છે?
સવાલ એ છે કે જ્યારે યુનિયન કાર્બાઈડનો કચરો એટલો ખતરનાક નથી તો પછી તેને ભોપાલને બદલે ઈન્દોર પાસેના પીથમપુરમાં શા માટે બાળવામાં આવી રહ્યો છે. આ કચરાને ભોપાલમાં જ બાળીને નષ્ટ કરી શકાયો હોત.
પ્રશ્ન: જો ઝેર બાકી નહોતું તો ભોપાલથી શરૂઆતથી શા માટે લાવવામાં આવ્યું?
જવાબદારોનું કહેવું છે કે હવે કચરામાં યુનિયન કાર્બાઈડનું કોઈ ઝેર કે જોખમ નથી. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે જો આમાં સત્ય છે તો ભોપાલથી લાવવામાં આવેલ યુનિયન કાર્બાઈડનો કચરો કેમ સંપૂર્ણપણે કાઢી નાખવામાં આવ્યો.
પ્રશ્ન: પેકિંગ કરનારા કર્મચારીઓએ આટલી સાવચેતી કેમ રાખવી પડી?
તમને જણાવી દઈએ કે ભોપાલમાં આ કચરાને પેક કરીને કન્ટેનરમાં લોડ કરનારા કર્મચારીઓનો મેડિકલ ટેસ્ટ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમના માટે તમામ પ્રકારની તબીબી સુવિધાઓ ત્યાં ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી હતી. તેની તપાસ કરવામાં આવી હતી. સવાલ એ છે કે જો કચરો એટલો અસુરક્ષિત નથી તો કર્મચારીઓ માટે આટલી સાવધાની કેમ રાખવામાં આવી.
પ્રશ્ન: ટ્રક ડ્રાઈવર અને એસોસિએટ્સને મેડિક્લેઈમ અને ઈન્સ્યોરન્સની સવલતો શા માટે પૂરી પાડવામાં આવી?
જે કન્ટેનરમાં આ કચરો લાવવામાં આવ્યો હતો તેના ડ્રાઇવરો અને અન્ય સહયોગીઓને મેડિક્લેમ અને વીમાની સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવી હતી. દેખીતી રીતે, કચરો પરિવહન એ જોખમી કામ છે, તેથી જ તેમને આ સુવિધાઓ આપવામાં આવી હતી.
પ્રશ્ન: ભોપાલના મીડિયામાં પ્રકાશિત થયેલા સમાચારનો અર્થ શું છે?
તમને જણાવી દઈએ કે જ્યારે યુનિયન કાર્બાઈડનો કચરો ટ્રકમાં ઈન્દોર લાવવામાં આવ્યો ત્યારે ભોપાલના મીડિયામાં તેના વિશે ખૂબ જ સકારાત્મક સમાચાર પ્રકાશિત થયા હતા. તે સમાચારોમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે હવે ભોપાલે રાહતનો શ્વાસ લીધો, ભોપાલ યુનિયન કાર્બાઈડના ઝેરી કચરાથી મુક્ત થઈ ગયું. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ પણ ઉઠી રહ્યો છે કે જો કચરો હટાવવાથી ભોપાલના લોકોએ રાહતનો શ્વાસ લીધો તો તેનો સીધો મતલબ એ છે કે આ જોખમ હવે ઈન્દોરના માથે આવી ગયું છે.
પ્રથમ પરીક્ષણો નિષ્ફળ ગયા, પર્યાવરણ કેવી રીતે પ્રતિક્રિયા આપશે: અમે તમને જણાવીએ કે પીથમપુરમાં જ્યાં આ કચરો બાળવામાં આવશે તે ટ્રીટમેન્ટ સ્ટોરેજ ડિસ્પોઝલ ફેસિલિટીના ઇન્સિનેરેટરમાં પ્રથમ 6 પરીક્ષણો નિષ્ફળ ગયા છે. એટલું જ નહીં, ઘણા અહેવાલો અને પરીક્ષણો પહેલા જ બહાર આવ્યા છે કે અહીંની ફળદ્રુપ જમીન નદી અને નાળાના પાણીમાં રસાયણોથી દૂષિત છે. પીથમપુર પહેલેથી જ એક ઔદ્યોગિક વિસ્તાર છે, જ્યાં ઘણી કંપનીઓ અને ફેક્ટરીઓ કાળો અને ઝેરી ધુમાડો અને રસાયણો ઉત્સર્જન કરે છે. આવી સ્થિતિમાં યુનિયન કાર્બાઈડનો આ કચરો જ્યારે સળગે છે ત્યારે અન્ય વાયુઓ સાથે તેની શું અને કેવી પ્રતિક્રિયા થશે તે વિચારવા જેવો છે.
જો આવું હતું તો ગુજરાત-મહારાષ્ટ્રે કેમ ના પાડી: આ કચરાના નિકાલનો ઈતિહાસ તપાસીએ તો ખબર પડે છે કે વર્ષ 2012માં જર્મનીની એક કંપની જીઆઈઝેડ યુનિયન કાર્બાઈડ પોતાના જ દેશ જર્મનીમાં કચરો બાળવા તૈયાર થઈ હતી. . આ માટે લગભગ 23 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થવાનો હતો. પરંતુ જાણકારોના મતે તત્કાલીન મધ્યપ્રદેશ સરકારે આ પ્રસ્તાવને ફગાવી દીધો હતો. આ પછી, મહારાષ્ટ્રની નાગપુર અને ગુજરાત સરકારોએ પણ તેમના રાજ્યોમાં તેને બાળવાનો ઇનકાર કર્યો કારણ કે તે ઝેરી છે અને સામાન્ય લોકોના સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે.
પારો અને સીસાનું કારણ કેન્સરઃ એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે યુનિયન કાર્બાઈડના આ કચરામાં પારો અને સીસા જેવા કેન્સર પેદા કરતા તત્વો હોઈ શકે છે. પર્યાવરણીય નિષ્ણાતોના મતે, તે મોટા પ્રમાણમાં ઓર્ગેનોક્લોરીન મુક્ત કરી શકે છે અને ડાયોક્સિન અને ફુરાન જેવા કાર્સિનોજેનિક રસાયણો ઉત્પન્ન કરી શકે છે, જે લોકો તેમજ પર્યાવરણ માટે ખૂબ જોખમી બની શકે છે.
