Manipur Violence: ઉત્તર પૂર્વ રાજ્ય મણિપુર છેલ્લા ઘણા દિવસોથી હિંસાની આગમાં સળગી રહ્યું છે. બદમાશોને સરકાર જોતા જ ગોળી મારવાનો કડક આદેશ છે. પરંતુ આ પછી પણ હિંસાનું ચક્ર ચાલુ છે. મણિપુરમાં ફાટી નીકળેલી હિંસા કારણ શું છે? આવો જાણીએ આ વિશેષ રીપોર્ટ -
Manipur Violence: 22,347 ચોરસ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલું પૂર્વોત્તર રાજ્ય મણિપુર છેલ્લા ઘણા દિવસોથી ભીષણ હિંસાની પકડમાં છે. આગચંપી, પથ્થરમારો અને અથડામણના કારણે અત્યાર સુધીમાં અહીં 10,000થી વધુ લોકો વિસ્થાપિત થયા છે. પરિસ્થિતિ એવી છે આ હિંસામાં કેટલા લોકોના મોત થયા અને કેટલા લોકો ઘાયલ થયા તે સરકાર જણાવવાની સ્થિતિમાં નથી. હિંસાને નિયંત્રિત કરવા આ માટે સરકારે બદમાશોને જોતા જ ગોળી મારવાનો આદેશ જારી કર્યો છે. પરંતુ રાજ્યમાં આ કડક આદેશ બાદ પણ સ્થિતિ હજુ પણ તંગ છે. ઈન્ટરનેટ બંધ, કર્ફ્યુ, સેનાના જવાનોની સતર્કતા પછી પણ પરિસ્થિતિ સુધરતી દેખાઈ રહી નથી. હિંસાની આ ભીષણ આગ વચ્ચે સૌથી મોટો સવાલ એ છે કે મણિપુરમાં હિંસા કેમ ફાટી નીકળી? મણિપુર હિંસા
કારણો વિશે આવો જાણીએ આ વિશેષ અહેવાલમાં આ 10 મુદ્દાઓ દ્વારા ...
કેમ સળગી રહ્યું છે મણિપુર ? જાણો મણિપુર હિંસાના કારણો
1. મણિપુરમાં તાજેતરની હિંસા પાછળ હાઈકોર્ટનો આદેશ છે. 3 મેના રોજ, મણિપુર હાઈકોર્ટે સરકારને બિન-આદિવાસી મૈતેઈ આરક્ષણને આદિજાતિમાં સામેલ કરવાની 10 વર્ષ જૂની ભલામણને લાગુ કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. આ નિર્ણય બાદ રાજ્યના અનેક ભાગોમાં હિંસા ફાટી નીકળી હતી.
2. 3 મેના રોજ હાઈકોર્ટના આદેશ બાદ ઈમ્ફાલ ઘાટીમાં મૈતેઈ સમુદાય અને પહાડી વિસ્તારોમાં રહેતા કુકી સમુદાય વચ્ચે હિંસા ફાટી નીકળી હતી. મૈતેઈ મણિપુરમાં મુખ્ય વંશીય જૂથ છે અને કુકી સૌથી મોટી જાતિઓમાંની એક છે. આ બંને સમુદાયો સામસામે છે.
3. 16 જિલ્લાઓ સાથે મણિપુરની ભૌગોલિક સ્થિતિ ફૂટબોલના મેદાન જેવી છે. તેની મધ્યમાં રમતના મેદાન તરીકે ઇમ્ફાલ ખીણ અને આસપાસના બાકીના પહાડી વિસ્તારો ગેલેરી તરીકે છે. ઇમ્ફાલ ખીણમાં મૈતેઈનું વર્ચસ્વ છે. મૈતેઈ જાતિના લોકો હિન્દુ સમુદાયના છે.
4. પહાડી જિલ્લાઓમાં નાગા અને કુકી જાતિઓનું વર્ચસ્વ છે. તાજેતરની હિંસા ચુરાચંદપુર પહાડી જિલ્લાઓમાં વધુ જોવા મળી હતી. કુકી અને નાગા ખ્રિસ્તીઓ છે. મણિપુરની વસ્તી લગભગ 28 લાખ છે. આમાં મૈતેઈ સમુદાય લગભગ 53 ટકા છે. આ લોકો મણિપુરના લગભગ 10% જમીનના માલિક છે. કુકી વંશીય જૂથ મૈતેઈ સમુદાયને અનુસૂચિત જનજાતિનો દરજ્જો આપવાનો વિરોધ કરી રહ્યું છે.
5. કુકી વંશીય જૂથમાં ઘણી જાતિઓ છે. કુકી આદિવાસીઓ હાલમાં રાજ્યની કુલ વસ્તીના 30 ટકા છે. આ લોકોનું કહેવું છે કે જો મીતેઈ સમુદાયને અનામત મળશે તો તેઓ સરકારી નોકરી અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પ્રવેશથી વંચિત રહી જશે. કુકી આદિવાસીઓ માને છે કે એકવાર આરક્ષણ આપવામાં આવે તો, મેઇતેઈ લોકો મોટાભાગની અનામતનો કબજો લઈ લેશે.
6. અનુસૂચિત જનજાતિ માંગ સમિતિ મણિપુર 10 વર્ષથી રાજ્ય સરકાર પાસે અનામતની માંગ કરી રહી છે. આ માંગ અંગે હજુ સુધી કોઈ સરકારે કોઈ નિર્ણય લીધો નથી. આવી સ્થિતિમાં મૈતેઈ આદિજાતિ સમિતિએ કોર્ટનો દરવાજો ખખડાવ્યો હતો. જ્યાં કોર્ટે રાજ્ય સરકારને કેન્દ્રને ભલામણ કરવા જણાવ્યું છે. આ ભલામણ બાદ ઓલ ટ્રાઇબલ સ્ટુડન્ટ્સ યુનિયન મણિપુરે વિરોધ શરૂ કર્યો છે.
7. મણિપુરની અનુસૂચિત જનજાતિ માંગ સમિતિ (STDCM) 2012 થી મૈતેઈ સમુદાયને આદિજાતિનો દરજ્જો આપવાની માંગ કરી રહી છે. હાઈકોર્ટમાં અરજદારોએ ધ્યાન દોર્યું હતું કે 1949માં મણિપુરનું ભારતમાં વિલીનીકરણ થયું તે પહેલા મૈતેઈને આદિજાતિનો દરજ્જો મળ્યો હતો.
8. તાજેતરની હિંસા અને વિરોધ પાછળનું મુખ્ય કારણ એ છે કે મૈતેઈને એસટીનો દરજ્જો જોઈએ છે. જ્યારે આ લોકો મણિપુરનો સમૃદ્ધ સમુદાય છે. પ્રશ્ન એ છે કે તેઓ સમૃદ્ધ થયા પછી પણ એસટીનો દરજ્જો કેવી રીતે મેળવી શકશે? ઓલ મણિપુર ટ્રાઈબલ યુનિયનના જનરલ સેક્રેટરી કેલ્વિન નેહસિયાલે મીડિયાને કહ્યું કે જો તેમને એસટીનો દરજ્જો મળશે તો તેઓ અમારી તમામ જમીન લઈ લેશે.
9. ઓલ મણિપુર ટ્રાઈબલ યુનિયનના જનરલ સેક્રેટરી કેલ્વિને કહ્યું કે કુકીને રક્ષણની જરૂર છે અને હજુ પણ છે કારણ કે તેઓ ખૂબ ગરીબ હતા. તેમની પાસે કોઈ શાળા ન હતી. બીજી તરફ મીટી જ્ઞાતિના લોકોનું કહેવું છે કે, એસટીના દરજ્જાનો વિરોધ માત્ર એક ધૂન છે. કુકીઓ વસાહતો બનાવીને આરક્ષિત જંગલ વિસ્તારો પર અતિક્રમણ કરી રહ્યા છે.
10. મૈતેઈ કાઉન્સિલના તમામ સભ્ય ચાંદ મૈતેઈ પોશંગબામે મીડિયાને જણાવ્યું હતું કે એસટીના દરજ્જાના વિરોધની આડમાં તેણે (કુકી) તકનો લાભ લીધો હતો, તેની મુખ્ય સમસ્યા ઘર ખાલી કરાવવાની હતી. આ અભિયાન સમગ્ર મણિપુરમાં ચલાવવામાં આવી રહ્યું છે અને માત્ર કુકી પ્રદેશમાં જ નહીં, પરંતુ માત્ર કુકી જ તેનો વિરોધ કરી રહ્યા છે.
