એક સમયે બીજાપુર નામના દેશના સુલતાન ઈસ્માઈલ આદિલશાહને ડર લાગવા લાગ્યો કે કદાચ રાજા કૃષ્ણદેવ તેના પર હુમલો કરી દેશને જીતી લેશે. સુલતાને ઘણી જગ્યાએથી સાંભળ્યું હતું કે રાજા કૃષ્ણદેવે પોતાની હિંમત અને બહાદુરીથી ઘણા દેશો જીતી લીધા હતા અને તેમને પોતાના રાજ્યમાં જોડ્યા હતા.
આ વિચારતી વખતે સુલતાનના મનમાં વિચાર આવ્યો કે જો તેણે પોતાના દેશને બચાવવો હોય તો રાજા કૃષ્ણદેવને મારી નાખવો પડશે. સુલતાન તેનલીરામના નજીકના મિત્ર કનકરાજુને આ કાર્ય સોંપે છે અને તેને મોટા ઈનામની લાલચ પણ આપે છે.
આ પછી કનકરાજુ રાજાને મારવાની યોજના બનાવે છે અને તેનલીરામને મળવા જાય છે. તેનલીરામ તેના મિત્રને લાંબા સમય પછી જોઈને ખુશ થાય છે અને તેના ઘરે તેનું જુસ્સાથી સ્વાગત કરે છે. તેનાલીરામ તેના મિત્ર કનકરાજુની સારી સેવા કરે છે.
થોડા દિવસો પછી, જ્યારે તેનાલીરામ કોઈ કામ માટે ઘરની બહાર જાય છે, ત્યારે કનકરાજુ રાજા કૃષ્ણદેવને તેનાલીરામને સંદેશ આપે છે કે જો તમે આ સમયે મારા ઘરે આવો તો હું તમને કંઈક અનોખું બતાવીશ. આ વસ્તુ એવી છે જે તમે ક્યારેય નહીં જોઈ હોય. સંદેશ વાંચીને રાજા તરત જ તેનાલીરામના ઘરે પહોંચે છે. ઘરની અંદર જતા સમયે, રાજ કૃષ્ણદેવ પોતાની સાથે કોઈ હથિયાર લેતા નથી અને સૈનિકોને બહાર જ રહેવાનો આદેશ આપે છે. રાજા ઘરમાં પ્રવેશતાની સાથે જ કનકરાજુ તેના પર છરી વડે હુમલો કરે છે, પરંતુ રાજા કૃષ્ણદેવ ખૂબ જ ચતુરાઈથી કનકરાજુના હુમલાને રોકે છે અને તેના સૈનિકોને બોલાવે છે. રાજાનો અવાજ સાંભળતા જ અંગરક્ષકો ત્યાં પહોંચી જાય છે અને કનકરાજુને પકડીને મારી નાખે છે.
રાજા કૃષ્ણદેવનો કાયદો હતો કે જે કોઈ રાજા પર જીવલેણ હુમલો કરે છે તેને આશ્રય આપનારને મૃત્યુદંડની સજા આપવામાં આવે છે. તેથી, તેનાલીરામને પણ મૃત્યુદંડની સજા થાય છે. મૃત્યુદંડની સજા થયા પછી, તેનાલીરામ રાજા પાસેથી માફી માંગે છે, પરંતુ રાજા કૃષ્ણદેવ કહે છે, “તેનાલીરામ, હું તમારા માટે રાજ્યના નિયમો બદલી શકતો નથી. મને મારવાની કોશિશ કરનારને તમે તમારા ઘરમાં રહેવા દીધો. તેથી, હું તમને માફ કરી શકતો નથી, પરંતુ હું તમને કેવા પ્રકારનું મૃત્યુ ઈચ્છો છો તે નક્કી કરવાનું તમારા પર છોડી દઉં છું. આ સાંભળીને તેનાલીરામ કહે છે, "મહારાજ, મારે વૃદ્ધાવસ્થામાં મરવું છે." આ સાંભળીને બધા આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા અને રાજા કૃષ્ણદેવ હસ્યા અને બોલ્યા, "તેનાલીરામ, તમારી બુદ્ધિથી તું ફરીથી બચી ગયો."
વાર્તામાંથી પાઠ
પરિસ્થિતિ ગમે તેટલી મુશ્કેલ હોય, જો આપણે સમજદારીથી કામ લઈએ તો દરેક સમસ્યાનો ઉકેલ આવી શકે છે. તેનલીરામે પણ એવું જ કર્યું. મોતને સામે જોતા હોવા છતાં તેણે પોતાના મગજનો ઉપયોગ કરીને પોતાનો જીવ બચાવ્યો.
