બે દિવસથી ઈરાન ઈઝરાયલ પર મિસાઈલો છોડી રહ્યું છે, ઈઝરાયેલ આકાશમાં જ મિસાઈલોને નિષ્ફળ બનાવવાનો દાવો કરી રહ્યું છે. પરંતુ તેની ગરમી સમગ્ર વિશ્વમાં અનુભવાઈ રહી છે. ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં વધારા સાથે પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં વધારો થઈ શકે છે. તેનું મુખ્ય કારણ ઈરાનનું તેલ અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાંથી માલસામાનનું પરિવહન છે.
બે દિવસમાં ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં થયો વધારો
કોઈપણ રીતે, છેલ્લા બે દિવસમાં આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં કાચા તેલના ભાવમાં વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. 1લી ઓક્ટોબરે ક્રૂડ ઓઈલની કિંમત પ્રતિ બેરલ $71 હતી. તે બીજા દિવસે વધીને $74 થયો. એટલે કે એક દિવસમાં ત્રણ ડોલરનો વધારો. અત્રે એ પણ નોંધનીય છે કે અત્યાર સુધી ઇઝરાયલે માત્ર તેલના ટાર્ગેટ પર હુમલાની વાત કરી છે અને વાસ્તવમાં હુમલા કર્યા નથી.
જો વધુ હુમલા થાય તો...
જો ઓઇલ સાઇટ્સ પર હુમલા થાય છે, તો કિંમતો આપમેળે નિયંત્રણની બહાર જશે. અલગ-અલગ આંકડાઓ અનુસાર ઈરાન પાસે વિશ્વના કુલ તેલ ભંડારના 5 થી 10 ટકા છે. આ વર્ષના પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં ઈરાને વિશ્વને $35.4 બિલિયનનું તેલ વેચ્યું છે. આના પરથી પણ ઈરાનના તેલ ભંડારનો અંદાજ લગાવી શકાય છે. અહીં એ વાત ધ્યાનમાં રાખવા જેવી છે કે ઈરાન પર ઘણા પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા છે. વિશ્વના તમામ મોટા દેશો અલગ-અલગ અને આધુનિક રીતે ઓઈલ ટેન્કરો પર નજર રાખે છે. એટલે કે, જો ઈરાન પાસે મુક્ત લગામ હોત, તો તે ચોક્કસપણે હશે
ઈઝરાયલે આપી છે ધમકી
ઈઝરાયેલે ખુલ્લેઆમ ધમકી આપી છે કે તે હવે ઈરાકની કરોડરજ્જુ પર હુમલો કરશે. આનો અર્થ એ છે કે તે તેના તેલ ઉત્પાદક એકમોને નષ્ટ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે. જો આવું થાય છે, તો વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં તેલ સંકટ ચોક્કસપણે ઊભી થઈ શકે છે. અત્યાર સુધી જોવામાં આવ્યું છે કે કોઈપણ તેલ ઉત્પાદક દેશમાં સંકટ આવતાં જ વિશ્વ બજારમાં તેલના ભાવ વધી જાય છે. ઈરાન-ઈરાક યુદ્ધ પછી જે રીતે તેલના ભાવ થોડા જ સમયમાં આકાશને સ્પર્શવા લાગ્યા તે કોઈ ભૂલી શક્યું નથી. આ વખતે બીજુ સંકટ છે રશિયા પણ તેલનો મોટો ઉત્પાદક દેશ છે. ભારતે દુનિયાની પરવા કર્યા વિના રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાનું શરૂ કર્યું. ભારતના પ્રયાસોને અદ્ભુત કહેવું જોઈએ કે પછી સંજોગોની અસર, રશિયા ભારતને સારી કિંમતે તેલ આપી રહ્યું છે. હવે જો ઈઝરાયેલ અને ઈરાન વચ્ચે યુદ્ધ થાય તો ત્યાંથી પણ તેલ લાવવું સરળ નહીં રહે.
રશિયાથી ભારતમાં તેલ લાવતી વખતે ઈરાનની નજીકથી પસાર થવું પડે છે. વેપાર ભાગીદારી વધારવા માટે ભારત ચાબહાર પોર્ટ પ્રોજેક્ટમાં વ્યસ્ત છે. આ એક ખૂબ જ મહત્વાકાંક્ષી પ્રોજેક્ટ છે. આના દ્વારા ઘણા દેશોને વિશ્વના બે ભાગો વચ્ચે માલસામાનની હેરફેર કરવાની સુવિધા મળશે. યુદ્ધના કિસ્સામાં, શાંતિ સ્થાપિત ન થાય ત્યાં સુધી આ પ્રોજેક્ટ પોતે જ રોકી દેવામાં આવશે. આ પાસ દ્વારા ઓઈલ ટેન્કરો ભારત પહોંચે છે. દેખીતી રીતે, અશાંતિના કિસ્સામાં, ભારત તેની મૂડી અને પ્રતિષ્ઠા બંને દાવ પર લગાવી શકશે નહીં. આ પરિસ્થિતિમાં
ભારત સરકાર પાસે રસ્તો
હા, જો ટુંક સમયમાં શાંતિ સ્થપાઈ જાય તો શક્ય છે કે ભારત સરકાર તેલની વધતી કિંમતોની સામાન્ય માણસ પર પડતી અસરને ઓછી કરે. જોકે, આ માટે કેન્દ્ર સરકારને જે પ્રકારનું નુકસાન વેઠવું પડશે તે સરળ નથી. અત્યારે સરકાર તેલ પર ખૂબ જ વધારે એક્સાઈઝ અને ટેક્સ લાદી રહી છે. સામાન્ય માણસને વધતી કિંમતોથી બચાવવા માટે સરકારે તે ટેક્સ ઘટાડવો પડશે. જેની સીધી અસર સરકારી તિજોરી પર પડશે. અને તેની અસર લાંબા સમય સુધી રહેશે.
