Vagh Baras 2023- કારતક માસમાં કૃષ્ણ પક્ષની દ્વાદશીને વાઘ બારસ કે ગોવત્સ દ્વાદશી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે વાછરડા સહિત ગાય માતાની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર પુત્રના લાંબા આયુષ્ય માટે આ વ્રત રાખવામાં આવે છે અને સાંજે જ્યારે ગાય અને વાછરડું ચરાવીને પરત આવે ત્યારે વાછરડા સાથેની ગાયની પૂજા કરવી જોઈએ અને કથા સાંભળીને પ્રસાદ ગ્રહણ કરવો જોઈએ. . તેને બચ બારસ અથવા વસુ દ્વાદશી પણ કહેવામાં આવે છે. આ વખતે આ વ્રત 9 નવેમ્બર, ગુરુવારે થશે.
વાઘ બારસના દિવસે સવારે સ્નાન કર્યા પછી રોલી, અક્ષત, ફૂલ અને પાણીનો વાસણ રાખી દેવી-દેવતાઓ, બ્રાહ્મણો, શિક્ષકો, પરિવારના વડીલો, માતાની આરતી કરવી અને ઘોડા વગેરે ઘરમાં રાખવામાં આવે તો શાશ્વત ફળ મળે છે. . આ દિવસે ઉપવાસ કરનાર વ્યક્તિએ ગાયનું દૂધ, દહીં, ઘી, છાશ, ખીર, તેલમાં બનાવેલા ભુજીયા, પકોડા વગેરે, ઘઉં અને ચોખા વગેરેનું સેવન ન કરવું જોઈએ. છરી વડે કાપેલી ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓના વપરાશ પર પણ પ્રતિબંધ છે. ફણગાવેલા મોથ, મગ અને ચણા વગેરેનો જ ખોરાકમાં ઉપયોગ થાય છે અને આ વસ્તુઓમાંથી બનાવેલ પ્રસાદ ચઢાવવામાં આવે છે.
ગાયના દરેક ભાગમાં દેવી-દેવતાઓનો વાસ હોય છે, તેથી જ ગાયની પૂજા વિવિધ પ્રસંગોએ કરવામાં આવે છે. ચાર વેદ ગાયના મુખમાં રહે છે એવું માનવામાં આવે છે, ભગવાન શિવ અને વિષ્ણુ હંમેશા શિંગડામાં રહે છે. ઇન્દ્ર શિંગડાના આગળના ભાગમાં રહે છે એવું માનવામાં આવે છે. ગાયના પેટમાં કાર્તિકેય, કપાળમાં બ્રહ્માજી, માથામાં રુદ્ર, બંને કાનમાં અશ્વિનીકુમાર, આંખોમાં સૂર્ય અને ચંદ્ર, દાંતમાં ગરુણ, જીભમાં સરસ્વતી વગેરેનો વાસ માનવામાં આવે છે.
