કેવડા ત્રીજનું વ્રત પરિણીત મહિલાઓ અને અપરિણીત છોકરીઓ માટે ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. પરિણીત મહિલાઓ પોતાના પતિના લાંબા આયુષ્ય માટે આ વ્રત રાખે છે, જ્યારે અપરિણીત છોકરીઓ સારો વર મેળવવાની ઇચ્છા સાથે આ વ્રત રાખે છે. પરંતુ જો આ વ્રત માસિક ધર્મ (પીરિયડ્સ) દરમિયાન આવે છે, તો ઘણીવાર સ્ત્રીઓના મનમાં પ્રશ્ન ઉદ્ભવે છે કે આવા સમયે ઉપવાસ કરવો યોગ્ય છે કે નહીં.
પરંપરાગત માન્યતા
સનાતન પરંપરામાં, માસિક ધર્મના દિવસોને આરામ અને શારીરિક આરામનો સમય માનવામાં આવે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, સ્ત્રીઓને પૂજા, ઉપવાસ અને અન્ય ધાર્મિક વિધિઓથી દૂર રહેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે, કારણ કે એવું માનવામાં આવે છે કે શરીર નબળું છે અને નિયમોનું પાલન કરવું મુશ્કેલ બની શકે છે. આ કારણોસર, ઘણા પરિવારોમાં, માસિક ધર્મ દરમિયાન હર્તાલિકા તીજનું વ્રત રાખવાની મનાઈ છે. પરંપરામાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે સ્ત્રીઓ આ સમયે ફક્ત ભગવાન શિવ-પાર્વતીનું ધ્યાન અને યાદ કરી શકે છે, પરંતુ સીધી પૂજા, મૂર્તિઓને સ્પર્શ, વાર્તાઓ વાંચવા અથવા પૂજા સામગ્રી અર્પણ કરવાને પ્રતિબંધિત માનવામાં આવે છે.
ઘણીવાર સ્ત્રીઓના મનમાં આ પ્રશ્ન ઉદ્ભવે છે કે જો માસિક ધર્મ દરમિયાન હર્તાલિકા તીજનું વ્રત પડે છે, તો તેને યોગ્ય રીતે કેવી રીતે કરવું. ધાર્મિક ગ્રંથોમાં માસિક ધર્મને અશુદ્ધ સ્થિતિ માનવામાં આવે છે, પરંતુ વર્તમાન સમયમાં તેની લાગણીઓને સમજીને, કેટલાક વ્યવહારુ પગલાં અપનાવી શકાય છે.
માસિક ધર્મ દરમિયાન હર્તાલિકા તીજના માટે ઉપાય
સંકલ્પ સાથે ઉપવાસ - આ સ્થિતિમાં, પૂજા કરવી કે મંદિરમાં જવું પ્રતિબંધિત છે, પરંતુ ઉપવાસનો સંકલ્પ લઈ શકાય છે. ભગવાન શિવ-પાર્વતીનું મનમાં ધ્યાન કરતી વખતે ઉપવાસ કરવો પૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
પરંપરાગત પૂજા ટાળવી - માસિક ધર્મ દરમિયાન મૂર્તિઓને સ્પર્શ કરવો કે વાર્તાઓ વાંચવી પ્રતિબંધિત માનવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, પરિવારનો કોઈ સભ્ય ઉપવાસની કથા વાંચી શકે છે અને સ્ત્રી મનમાં તેને સાંભળીને શ્રદ્ધા રાખી શકે છે.
માનસિક પૂજાને પ્રાથમિકતા - આ સમયે માનસિક પૂજા શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. ઉપવાસની ભાવના ધ્યાન, પ્રાર્થના, મંત્રોચ્ચાર અથવા ભગવાનનું નામ યાદ કરીને પણ પૂર્ણ કરી શકાય છે.
સ્વાસ્થ્યને ધ્યાનમાં રાખીને ઉપવાસ કરવો
જો શરીરની સ્થિતિ સારી હોય, તો નિર્જળા કે ફળનો ઉપવાસ રાખી શકાય છે. પરંતુ જો નબળાઈ વધુ હોય, તો પાણી પીવું કે હળવો ફળનો આહાર લેવો પણ યોગ્ય છે. ઉપવાસની સફળતા કડક નિયમો પર નહીં, પણ લાગણીઓ પર આધાર રાખે છે.
વિકલ્પ તરીકે પૂજા કરવી
જો શક્ય હોય તો, માસિક ધર્મ પૂર્ણ થયા પછી, ઉપવાસના ફળ અન્ય કોઈપણ દિવસે શુદ્ધ અવસ્થામાં શિવ-પાર્વતીની પૂજા કરીને સમર્પિત કરી શકાય છે.
