જજ વિરુદ્ધ એક પણ પ્રતિકૂળ ટિપ્પણી, હાઇકોર્ટે ન્યાયાધીશોની 'ફરજિયાત નિવૃત્તિ' માટે આપી માપદંડોની રૂપરેખા

ગઈકાલે રાત્રે, હાઇકોર્ટે ન્યાયાધીશોને ઉચ્ચ નૈતિક મૂલ્યો જાળવી રાખવા અને સંપૂર્ણ પ્રામાણિકતા જાળવવા હાકલ કરી.  કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે ન્યાયાધીશ સામે એક પણ પ્રતિકૂળ ટિપ્પણી અથવા તેમના સમગ્ર સેવા રેકોર્ડમાં તેમની પ્રામાણિકતા પર પ્રશ્ન ઉઠાવવો એ તેમની 'ફરજિયાત નિવૃત્તિ' માટે પૂરતું કારણ છે.

ડિવિઝન બેન્ચે ઠરાવ્યું હતું કે હાઈકોર્ટના ફુલ કોર્ટ જજ ન્યાયિક અધિકારીને તેમની સામાન્ય પ્રતિષ્ઠાના આધારે ફરજિયાત નિવૃત્તિ આપી શકે છે, ભલે તેમની વિરુદ્ધ કોઈ પુરાવા ન હોય. આવા આદેશની ન્યાયિક સમીક્ષા ફક્ત મર્યાદિત કારણોસર જ માન્ય છે. આચાર્ય, અન્ય 17 સેશન્સ જજો સાથે, તે સમયે હાઈકોર્ટની નીતિ હેઠળ ફરજિયાત નિવૃત્તિ લેવામાં આવી હતી, જેમાં 50 થી 55 વર્ષની વયના ન્યાયાધીશોનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું હતું. જેમની કામગીરી અસંતોષકારક જણાતી હતી તેમને નિવૃત્તિ આપવામાં આવી હતી.

આચાર્યએ આ નિર્ણય તેમજ રાજ્ય સરકાર અને રાજ્યપાલ દ્વારા તેને લાગુ કરવા માટે લેવામાં આવેલા પગલાંને પડકાર્યા હતા. કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે જાહેર હિતમાં અથવા વહીવટના હિતમાં ફરજિયાત/અકાળ નિવૃત્તિનો આદેશ સજા નથી. ડિવિઝન બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે જાહેર હિતમાં ન્યાયિક અધિકારીને ફરજિયાત નિવૃત્તિ આપવાનો હાઇકોર્ટની પૂર્ણ બેન્ચનો નિર્ણય તમામ ન્યાયાધીશોના સામૂહિક શાણપણને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

ડિવિઝન બેન્ચે ઠરાવ્યું હતું કે હાઇકોર્ટની વહીવટી સમિતિ, સ્થાયી સમિતિ અને ફુલ કોર્ટના સંતોષ અને ભલામણમાં દખલ કરી શકાતી નથી સિવાય કે સ્પષ્ટ ગેરકાયદેસરતા, ન્યાયિક અધિકારી પ્રત્યે પૂર્વગ્રહ પેદા કરતી પ્રક્રિયાનો ભંગ અથવા અસંગત પગલું ન હોય. સ્થાપિત કાનૂની પૂર્વધારણાને ધ્યાનમાં રાખીને, ન્યાયિક અધિકારીઓની અકાળ/ફરજિયાત નિવૃત્તિ હાઇકોર્ટના અધિકારક્ષેત્રમાં આવે છે.

સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાને ટાંકીને, આ આદેશમાં ન્યાયાધીશો પાસેથી અપેક્ષિત ઉચ્ચ નૈતિક ધોરણો પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. ન્યાયાધીશ જે પદ ધરાવે છે તે જાહેર વિશ્વાસનું સ્થાન છે. ન્યાયાધીશ દોષરહિત પ્રામાણિકતા અને નિર્વિવાદ સ્વતંત્રતા ધરાવતો વ્યક્તિ હોવો જોઈએ.

ગુજરાત હાઈકોર્ટે ન્યાયાધીશોને ઉચ્ચ નૈતિક મૂલ્યો જાળવવા અને સંપૂર્ણ પ્રામાણિકતા જાળવવા હાકલ કરી છે. કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે ન્યાયાધીશ સામે એક પણ પ્રતિકૂળ ટિપ્પણી અથવા તેમના સમગ્ર સેવા રેકોર્ડમાં તેમની પ્રામાણિકતા પર પ્રશ્ન ઉઠાવવો ફરજિયાત નિવૃત્તિ માટે પૂરતો આધાર છે.