કબીરજી એ પોતાના શાંત સ્વભાવ થી એક ઘમંડી યુવાન નું જીવન બદલી નાખ્યું
સંત કબીરજી સૂતર કાંતતા અને તેમાંથી કપડાં બનાવતા જેથી તેમનું ગુજરાન ચાલે. તેઓ ખૂબ જ નમ્ર અને શાંત વ્યક્તિત્વ ધરાવતા હતા. તેમના વિશે એવું પ્રચલિત હતું કે તેઓ ક્યારેય ગુસ્સે થતા નથી.
એકવાર એક શાહુકાર ના દીકરા એ તેમના સ્વભાવ ની કસોટી કરવાનું નક્કી કર્યું. તે પોતાના મિત્રો સાથે સંત કબીરજી પાસે ગયો. તેમણે કબીરજી ને સાડી ની કિંમત પૂછી.
કબીરજી એ સાડી ની કિંમત દસ રૂપિયા જણાવી. આ સાંભળીને છોકરા ની તોફાન શરૂ થઈ ગઈ. તેણે કબીરજી ને ગુસ્સે કરવા માટે સાડી ના બે ટુકડા કરી દીધા. હવે છોકરા એ સાડી નો ટુકડો હાથમાં પકડીને કહ્યું, "મારે સાડી નો ફક્ત એક ટુકડો જોઈએ છે. મને કહો કે અડધી સાડી ની કિંમત કેટલી હશે?" કબીરજી એ નમ્રતા થી કહ્યું - પાંચ રૂપિયા.
આ સાંભળીને છોકરા એ ફરીથી અડધી સાડી ને બે ભાગમાં વહેંચી દીધી અને તેની કિંમત પૂછી. કબીરજી એ શાંતિ થી કહ્યું, "હવે તેની કિંમત ફક્ત અઢી રૂપિયા છે."
છોકરાનો રમત ચાલુ રહ્યો અને તે સાડીના ટુકડા કરીને તેની કિંમત પૂછતો રહ્યો અને કબીરજી ધીરજથી કિંમત જણાવતા રહ્યા. અંતે છોકરાએ કહ્યું, "મને હવે સાડી નથી જોઈતી કારણ કે આ ટુકડાઓ મારા કોઈ કામના નહીં હોય."
કબીરજીએ શાંતિથી છોકરાને જવાબ આપ્યો, "તે ટુકડાઓ તમારા કોઈ કામના નહીં હોય, બીજા કોઈના તો વાત જ ન હોય."
જ્યારે તેણે કબીરજીને હજુ પણ ગુસ્સે ન થતા જોયા ત્યારે છોકરાને પોતાના કાર્યો પર શરમ આવવા લાગી. છોકરાએ કબીરજીને કહ્યું, "મેં તમને નુકસાન પહોંચાડ્યું છે, તેથી હું આ સાડીની કિંમત ચૂકવવા માંગુ છું."
કબીરજીએ કહ્યું, "જે સાડી તમે મારી પાસેથી ખરીદી પણ નથી તેની કિંમત હું કેવી રીતે લઈ શકું?"
છોકરો એક ધનવાન શાહુકારનો પુત્ર હતો. તેથી, પોતાના પૈસા પર ગર્વ દર્શાવતા, તેણે કહ્યું, "હું એક ધનવાન વ્યક્તિ છું, તેથી જો હું આ સાડીની કિંમત ચૂકવીશ તો પણ મારી સંપત્તિ અને ગૌરવમાં કોઈ ઘટાડો થશે નહીં. પણ તમે ગરીબ વણકર છો, તમે આટલું નુકસાન કેવી રીતે સહન કરશો? મેં જ આ સાડીને ફાડીને તેને બગાડી નાખી છે, તેથી મારે સાડીની કિંમત ચૂકવવી જોઈએ."
કબીરજીએ તેને સમજાવ્યું, "તમે આ સાડીને જે નુકસાન પહોંચાડ્યું છે તેની ભરપાઈ તેની કિંમત ચૂકવીને પણ કરી શકતા નથી."
કબીરજીના શબ્દો સાંભળીને છોકરો આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો અને કબીરજી તરફ જોવા લાગ્યો, આ વણકર શું કહી રહ્યો છે? તે આ સાડીની કિંમત ચૂકવીને પણ નુકસાન ભરપાઈ કરી શકતો નથી.
કબીરજીએ તેને કહ્યું, જરા વિચારો કે ખેડૂતે આ સાડી માટે વપરાતો કપાસ ઉગાડવા માટે કેટલી મહેનત કરી હશે. મારી પત્નીએ આ કપાસ ઉપાડ્યો હશે અને તેનો સૂતર કાંત્યો હશે. ત્યારબાદ તેને રંગવામાં આવ્યો હતો અને પછી તેને વણવામાં આવ્યો હતો.
આપણી બધી મહેનત ત્યારે જ સફળ થઈ હોત જ્યારે કોઈ આ સાડી પહેરે. પણ તમે આ સાડીના ટુકડા કરી દીધા છે. હવે તમે જ કહો, આ સાડીની કિંમત ચૂકવીને તમે આ નુકસાન કેવી રીતે ભરપાઈ કરી શકો છો? છોકરાના આટલા બધા અપમાન પછી પણ, કબીરજીએ તેને શાંત અને સૌમ્ય અવાજમાં સમજાવ્યું.
હવે છોકરો શરમ અનુભવી રહ્યો હતો. તે ખૂબ રડી રહ્યો હતો. તે કબીરજીના પગે પડ્યો અને માફી માંગવા લાગ્યો.
કબીરજીએ તેને ખૂબ પ્રેમથી ઉછેર્યો અને સમજાવ્યું કે જુઓ દીકરા, જો મેં આજે આ સાડીની કિંમત તારી પાસેથી લીધી હોત, તો મારું નુકસાન ભરપાઈ થઈ ગયું હોત. પણ તું જીવનનો એક મહત્વપૂર્ણ પાઠ શીખી શક્યો નહીં. આ અહંકાર તારું જીવન બરબાદ કરી દેત.
સાડીનું શું? હું સખત મહેનત કરીને એક નવું બનાવીશ. પણ જો આ જીવન અહંકારને કારણે બરબાદ થઈ જાય, તો
